Coraz wyższe składki na ubezpieczenia ZUS, do których uiszczania zobligowani są przedsiębiorcy utrudniają prowadzenie działalności w Polsce, odpowiedzią na potrzeby przedsiębiorców mają być wakacje składkowe od ZUS polegające na okresowym obniżeniu kosztów związanych z prowadzeniem biznesu. Ministerstwo Rozwoju i Technologii wraz z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych przygotowało projekt przepisów wprowadzających wakacje składkowe dla przedsiębiorców. 23 stycznia 2024 roku projekt został skierowany do uzgodnień i konsultacji.

Projekt przepisów został udostępniony na stronie Rządowego Procesu Legislacyjnego. Opinie można przesyłać do 6 lutego 2024 roku  na adres urlopdlafirm@mrit.gov.pl.

Zgodnie z zapowiedziami wakacje składkowe od ZUS mają wejść w życie jeszcze w tym roku, a dokładnie  od 1 października 2024 roku, dzięki czemu w listopadzie 2024 roku pierwsi przedsiębiorcy już będą mogli skorzystać z nowej ulgi, a dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zostanie zapewniony odpowiedni czas na dostosowanie jego systemu teleinformatycznego do nowych zadań.

Szacuje się, że z tego rozwiązania będzie mogło skorzystać ok. 1,8 mln osób, a jego koszt w bieżącym roku wyniesie ok. 1,73 mld zł.

Czym są wakacje składkowe od ZUS?

Proponowane rozwiązanie w postaci wakacji składkowych od ZUS polega na możliwości skorzystania w jednym miesiącu w danym roku ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Przedsiębiorca będzie mógł wybrać dowolny miesiąc wolny od składek ZUS. Dzięki nowej instytucji wakacji składkowych osoby prowadzące działalność gospodarczą będą mieli prawo także do urlopu, w którym nie będą obciążeni finansowo składkami ZUS.

Z wakacji składkowych będzie można skorzystać w jednym miesiącu kalendarzowym wskazanym przez przedsiębiorcę w każdym roku kalendarzowym.

Trzeba mieć na uwadze, że przygotowany projekt ustawy nie zwalnia przedsiębiorców z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne w trakcie korzystania z wakacji od ZUS. Wakacje od ZUS stanowiące pomoc publiczną realizowaną w formule  de minimis mają być dobrowolne, co oznacza że przedsiębiorca samodzielnie będzie podejmował decyzję czy chce skorzystać z preferencji.

Aby zachować ciągłość opłacania składek oraz aby wakacje składowe nie miały negatywnego wpływu na wysokość przyszłej emerytury przedsiębiorców, w trakcie trwania wakacji od ZUS składki na ich własne ubezpieczenia społeczne z tytułu wykonywanej działalności, czyli ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe (o ile dane osoby podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w miesiącu kalendarzowym złożenia wniosku oraz w miesiącu go poprzedzającym), będą za nich finansowane w całości przez budżet państwa, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Składki za przedsiębiorcę w trakcie wakacji od ZUS będą finansowane z budżetu państwa w kwocie stanowiącej najniższą obowiązująca danego ubezpieczonego podstawę wymiaru.

Jednocześnie w okresie korzystania z ulgi w postaci wakacji składkowych przedsiębiorcy będą zwolnieni (o ile dotyczy ich taki obowiązek) z własnych składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Solidarnościowy, a kwoty te podlegać będą refundacji w całości z budżetu państwa.

Należy podkreślić, że zwolnienie z obowiązku składkowego nie będzie wymagało formalnego zawieszenia własnej działalności, co oznacza że przedsiębiorca w okresie korzystania z wakacji składkowych nadal będzie mógł uzyskiwać przychody z działalności gospodarczej i wystawiać faktury.

Korzystanie z wakacji składkowych nie będzie miało wpływu na uprawnienie przedsiębiorcy do zasiłku chorobowego.

Oznacza to, że jeżeli w okresie podlegania pod ulgę w postaci wakacji składkowych przedsiębiorca zachoruje, otrzyma zasiłek chorobowy, oczywiście o ile podlega on dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu i opłaca składki z tego tytułu przez minimalny okres wskazany w przepisach, czyli 90 dni.

Celem ulgi dla przedsiębiorców w postaci wakacji od ZUS jest odciążenie finansowe przedsiębiorców i ograniczenie ilości zawieszania i zamykania działalności gospodarczych w Polsce.

Dla kogo wakacje od ZUS?

Wakacje składkowe od ZUS mają być pomocą dla najmniejszych firm, z ulgi będą mogli skorzystać mikroprzedsiębiorcy oraz samozatrudnionieni wpisani do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Przypomnijmy, że mikroprzedsiębiorcą w rozumieniu ustawy prawo przedsiębiorców (art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy) jest  przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:

a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz

b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Bez znaczenia w kontekście wakacji od ZUS pozostaje forma opodatkowania przedsiębiorcy, a więc rozwiązanie będzie dostępne dla podatników opodatkowanych według skali podatkowej, podatkiem liniowym, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych i prowadzących kartę podatkową.

Wakacje składkowe są skierowane do przedsiębiorców i dotyczą okresowego zwolnienia z obowiązku opłacania składek wyłącznie ich składek na ubezpieczenia społeczne,  Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Oznacza to, że w trakcie korzystania z wakacji od ZUS, podatnicy w dalszym ciągu będą zobligowani do uiszczania składek za pozostałych ubezpieczonych, czyli osoby współpracujące, pracowników czy zleceniobiorców.

Z ulgi w postaci wakacji składkowych wykluczone będą osoby wykonujące w poprzednim lub w bieżącym roku kalendarzowym pozarolniczą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym, osoby te wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Takie wyłącznie z możliwości skorzystania z instytucji wakacji składkowych dla osób wykonujących działalność na rzecz swoich byłych pracodawców ma zapobiec skłanianiu obecnych pracowników do przejścia na tzw. „samozatrudnienie”.

Wskazano na niemożność skorzystania z omawianego rozwiązania w przypadku, gdy ubezpieczony wykonywał w poprzednim lub w bieżącym roku kalendarzowym pozarolniczą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

W jaki sposób będzie można skorzystać z wakacji od ZUS?

W celu skorzystania z wakacji od ZUS, przedsiębiorca powinien złożyć wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w miesiącu poprzedzającym wybrany przez siebie miesiąc.

Aby zatem listopad 2024 roku (według zapowiedzi pierwszy możliwy miesiąc wakacji składkowych) był dla przedsiębiorcy miesiącem wolnym od składek ZUS, będzie on musiał złożyć stosowny wniosek w październiku 2024 roku. Wnioski do ZUS o skorzystanie z wakacji składkowych mają być składane wyłącznie drogą elektroniczną za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Dodatkowo trzeba mieć na uwadze, że przedsiębiorca ma obowiązek złożyć do ZUS-u za miesiąc korzystania z wakacji składkowych:

• deklarację rozliczeniową,
• imienny raport miesięczny z informacją o składkach na ubezpieczenia społeczne za siebie, objętych zwolnieniem,
• imienny raport miesięczny z informacją o należnej składce na ubezpieczenie zdrowotne za siebie,
• w przypadku zgłaszania do ubezpieczeń innych ubezpieczonych ‒ imienne raporty za tych ubezpieczonych

Dokumenty te należy powinny zostać przekazane do ZUS-u w standardowym terminie, czyli do 20-stego dnia następnego miesiąca.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistkę Karolinę Szopa