Podatek minimalny – do zapłaty w 2025 roku

Jak sama nazwa wskazuje, podatek dochodowy wylicza się i uiszcza od uzyskanego dochodu.

Jeżeli zatem przedsiębiorca wykazał straty, danina się nie należy. No chyba, że przedsiębiorca stanowi spółkę prawa handlowego, a rządzący próbują załatać dziurę budżetową.

Podatek minimalny, bo o niego chodzi, pierwszy raz będzie naliczony w 2025 roku, za rok bieżący. Warto zatem już teraz sprawdzić jak ta kwestia wygląda w praktyce.

Podatek minimalny – kilka słów wstępu

Podatek minimalny nie jest wymysłem polskiego ustawodawcy, jest znany również w innych porządkach prawnych. Jego głównym celem jest uszczelnienie systemu skarbowego i ochrona budżetu przed agresywną optymalizacją podatkową przedsiębiorców.

Jak tłumaczyli rządzący, został on wprowadzony, aby największe firmy nie uciekały od opodatkowania poprzez rokroczne wykazywanie niskich dochodów lub strat. W praktyce może on jednak dotknąć również tych małych przedsiębiorców.

W art. 24ca ustawy CIT czytamy, że jest to podatek od spółek albo też podatek przychodowy

. Przepis został wprowadzony przez Polski Ład z dniem 1 stycznia 2022 roku.

Przepis zaczął jednak obowiązywać dopiero 31 grudnia 2023 roku. Oznacza to, że pierwszy termin jego zapłaty przypada na 2025 rok.

Wyjątek dotyczy spółek, u których rok podatkowy nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Jeśli rok podatkowy rozpoczął się przed 1 stycznia 2024 roku, wówczas za ten okres podatek minimalny nie obowiązuje.

Kogo obejmie podatek minimalny?

Podatek minimalny został nałożony na polskie spółki (tj. spółki kapitałowe, spółki kapitałowe w organizacji, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne, niektóre spółki jawne, a także przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą przy pomocy położonych na terytorium RP zagranicznych zakładów) oraz podatkowe grupy kapitałowe, które w roku podatkowym:

1. poniosły stratę ze źródła przychodów operacyjnych, albo
2. osiągnęły udział dochodów ze źródła przychodów operacyjnych w przychodach operacyjnych w wysokości nie większej niż 1%.

Ważne! Podatek minimalny wynosi 10% podstawy opodatkowania.

Jednocześnie ustawodawca wprowadził od powyższego pewne wyjątki.

Omawiany przepis wskazuje, iż podatek minimalny nie ma zastosowania do podatników:

1. w roku podatkowym, w którym rozpoczęli działalność oraz w kolejno następujących po sobie 2 latach podatkowych, następujących bezpośrednio po tym roku podatkowym;
2. będących przedsiębiorstwami finansowymi;
3. którzy w roku podatkowym uzyskali przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do przychodów uzyskanych w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym ten rok podatkowy;
4. których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i jeżeli podatnik nie posiada udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;
5. jeżeli w roku podatkowym większość uzyskanych przez nich przychodów innych niż z zysków kapitałowych zostało osiągniętych w związku z:
6. eksploatacją w transporcie międzynarodowym statków morskich lub statków powietrznych,
7. wydobywaniem kopalin, których ceny zależą bezpośrednio lub pośrednio od notowań na światowych rynkach;
8. wchodzących w skład grupy co najmniej dwóch spółek, w której jedna spółka posiada przez cały rok podatkowy bezpośrednio 75% udział odpowiednio w kapitale zakładowym, kapitale akcyjnym lub udziale kapitałowym pozostałych spółek wchodzących w skład tej grupy, jeżeli:
9. rok podatkowy spółek obejmuje ten sam okres, oraz
10. obliczony za rok podatkowy udział łącznych dochodów spółek w ich łącznych przychodach jest większy niż 1%;
11. będących małymi podatnikami;
12. będących spółkami prowadzącymi gospodarkę komunalną, o których mowa w rozdziale 3 ustawy o gospodarce komunalnej;
13. którzy osiągnęli udział, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, w jednym z trzech lat podatkowych bezpośrednio poprzedzających rok podatkowy, za który należny jest minimalny podatek dochodowy, w wysokości co najmniej 2%;
14. postawionych w stan upadłości, likwidacji lub objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym;
15. będących stroną umowy o współdziałanie, o której mowa w art. 20s § 1 Ordynacji podatkowej;
16. będących instytucją finansową w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy – Prawo bankowe, której podstawowym przedmiotem działalności jest świadczenie usług finansowych polegających na odpłatnym nabywaniu od wierzyciela wierzytelności powstałych w wyniku zawarcia umowy sprzedaży towarów lub świadczenia usług pomiędzy tym wierzycielem a dłużnikiem;
17. będących przedsiębiorstwami górniczymi otrzymującymi pomoc publiczną na podstawie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego.

Podstawa wyliczania podatku

Ustawa o CIT wyróżnia dwa źródła uzyskania przychodów:

• z zysków kapitałowych, oraz
• z pozostałych źródeł.

Podatek minimalny dotyczy wyłącznie tej drugiej grupy. Zatem będą to te przychody, które nie zostały wskazane w art. 7b ustawy o CIT.

Omawiany podatek wynosi 10% podstawy opodatkowania.

Podstawę opodatkowania z kolei wylicza się, sumując trzy poniższe elementy: 

• 1,5% wartości przychodów spółki (innych źródła przychodu),
• kwotę poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych kosztów finansowania dłużnego przekraczających wartość 30% EBITDA podatnika,
• kwota poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych kosztów usług (np. doradczych, badania rynku, reklamowych), praw niematerialnych oraz przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika z tytułu zobowiązań pożyczek – przekraczających wartość 3 mln zł plus 5% EBITDA.

EBITDA stanowi nadwyżkę sumy przychodów ze wszystkich źródeł przychodów pomniejszonych o przychody z tytułu odsetek nad sumą kosztów uzyskania przychodów pomniejszoną o wartość odpisów amortyzacyjnych zaliczonych w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 16a-16 m ustawy o CIT, oraz odsetek.

Reasumując, omawiana danina obejmie wyłącznie tych podatników CIT, którzy nie zostali ujęci w wyłączeniu ustawowym, natomiast wyliczać ją należy od innych źródeł przychodów zgodnie z ust. 3 art. 24ca ustawy o CIT.

Co ze standardowym podatkiem dochodowym od osób prawnych?

Z racji tego, że podatek minimalny nie jest wyliczany od wszystkich źródeł przychodów podatnika, może dojść do sytuacji, że równolegle z nim powstanie obowiązek uiszczenia standardowego CITu.

Powstanie jednego z tych podatków nie oznacza przy tym zwolnienia z tego drugiego.

Jak jednak zaznaczają rządzący, nie powinno tutaj dojść do podwójnego opodatkowania, bowiem podatnik będzie uprawniony do pomniejszenia podatku minimalnego o podatek standardowy.

Co ważne, jeśli podatnik wcześniej zapłaci podatek minimalny, będzie mógł również go odliczyć od tego klasycznego CITu w zeznaniach składanych za kolejne 3 lata podatkowe. 

Do kiedy należy zapłacić podatek minimalny?

Przedsiębiorcy będą zobowiązani wpłacić na rachunek właściwego urzędu skarbowego dziesięcioprocentowy podatek od spółek w standardowym terminie, tj. zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o CIT – do  końca trzeciego miesiąca roku następnego.

Mamy tu do czynienia z tzw. podatkiem rocznym. Nie ma potrzeby comiesięcznego wpłacania do fiskusa zaliczek na podatek. Pierwsza zapłata powinna mieć zatem miejsce do końca marca 2025 roku.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego