Przedsiębiorca w związku z prowadzeniem działalności ma wiele obowiązków wobec urzędu skarbowego.

Większość z nich dotyczy prawidłowego ewidencjonowania transakcji handlowych. Oczywiste jest, że dokonując sprzedaży, powinien on wystawić fakturę VAT, względnie paragon jeżeli nabywcą jest konsument. Zasadą jest zatem, że ta strona, która dokonuje zbycia towaru lub świadczy usługę, jest zobowiązana do wystawienia faktury.

Istnieje jednak wyjątek, kiedy to nabywca zostaje zobowiązany do sporządzenia odpowiedniego dokumentu fiskalnego. Faktura RR, bo to o nią chodzi, musi być wystawiona przez przedsiębiorcę w przypadku gdy kupuje on towar od rolnika ryczałtowego.

Faktura RR – o co z nią chodzi?

Faktura VAT jest dokumentem potwierdzającym dokonanie transakcji sprzedaży i zakupu. Obowiązek jej wystawienia ma przedsiębiorca-sprzedający, który jest podatnikiem VAT, zawsze gdy drugą stroną transakcji jest inny przedsiębiorca-kupujący.

Zasada ta nie ma jednak zastosowania, gdy sprzedawcą jest tzw. rolnik ryczałtowy. W tym wypadku to na kupującym ciąży obowiązek sporządzenia faktury VAT i naliczenia odpowiedniej stawki VAT.

Powyższe zostało wprowadzone w art. 116 ustawy o VAT. To tam znajdują się wszelkie sprawy techniczne dotyczące wystawiania i rozliczania faktury RR. Warto jednak wcześniej wyjaśnić kim dokładnie jest rolnik ryczałtowy.

Zgodnie z definicją zawartą w ustawie jest to rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczący usługi rolnicze, korzystający ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Rolnik ryczałtowy jest zatem podmiotem zwolnionym z opodatkowania podatkiem od towarów i usług i nie musi rejestrować się jako czynny podatnik VAT.

Uzyskanie statusu rolnika ryczałtowego wiąże się także z brakiem obowiązku ewidencjonowania dokonywanych czynności, w tym także wystawiania faktur.

Sprzedaż płodów rolnych musi być jednak w jakiś sposób zarejestrowana. Jeżeli nie musi tego robić rolnik, obowiązek wystawienia faktury spada na przedsiębiorcę, będącego nabywcą towarów.

Za co wystawiana jest faktura RR?

Nie każdy zakup towarów od rolnika będzie wiązał się z koniecznością wystawienia faktury RR. Przypadki powstania tego obowiązku zostały wskazane w ustawie o VAT.

Zgodnie z nią faktura RR powinna być wystawiona przez przedsiębiorcę, który kupił od rolnika ryczałtowego:

• produkty rolne, czyli towary pochodzące z własnej działalności rolniczej rolnika ryczałtowego oraz produkty roślinne i zwierzęce przetworzone w sposób inny niż przemysłowy, w szczególności chodzi tu o takie towary jak mąki, kasze, płatki, otręby, oleje czy soki wytworzone z surowców pochodzących z własnej uprawy;
• usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, z wyłączeniem usług weterynaryjnych, usług podkuwania koni i prowadzenia schronisk dla zwierząt gospodarskich;
• usługi związane z leśnictwem, z wyłączeniem patrolowania lasów wykonywanego na zlecenie przez jednostki inne niż leśne;
• usługi wspomagające rybactwo, z wyłączeniem usług związanych z rybołówstwem morskim;
• wynajem i dzierżawę maszyn i urządzeń rolniczych, bez obsługi.

Jak powinna wyglądać faktura RR?

Faktura RR jest dokumentem fiskalnym, na podstawie którego następuje rozliczenie z urzędem skarbowym. W związku z tym powinna zostać wystawiona przez nabywcę w zgodzie z wymogami formalnymi określonymi przez prawodawcę.

Faktura RR w swojej konstrukcji zbliżona jest do standardowej faktury, niemniej zawiera pewne unikalne elementy.

Powinna ona zawierać przede wszystkim:

1. oznaczenie faktury symbolem – „Faktura VAT RR”;
2. numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL sprzedawcy i nabywcy; Od 1 lipca 2024 roku faktury RR wystawionej przy użyciu KSeF będzie musiała zawierać numery identyfikacji podatkowej dostawcy i nabywcy;
3. datę dokonania nabycia oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury. Numeracja faktur wystawianych przez przedsiębiorcę-nabywcę nie powinna być oparta na numeracji stosowanej przez niego w stosunku do swojej sprzedaży, należy stosować tu numerację oddzielną;
4. nazwy zakupionych produktów rolnych;
5. jednostkę miary i ilość zakupionych produktów rolnych oraz oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów;
6. cenę jednostkową zakupionego produktu rolnego, bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
7. wartość nabytych produktów rolnych, bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
8. stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;
9. kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych;
10. wartość nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku;
11. kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie;
12. czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób.

Dodatkowo faktura RR powinna zawierać oświadczenie nabywcy dotyczące jego statusu rolnika ryczałtowego.

Ważne! Dokument wystawia się w dwóch egzemplarzach. Jeden z nich (oryginał) należy przekazać rolnikowi ryczałtowemu.

Jak rozliczyć fakturę RR?

Dokonując zakupu produktów rolnych od rolnika ryczałtowego, przedsiębiorca jest zobowiązany nie tylko do wystawienia faktury RR, ale również do samodzielnego naliczenia podatku VAT.

Stawka w tym przypadku wynosi 7% kwoty netto zapłaconej rolnikowi. Jeżeli zatem przedsiębiorca nabył od rolnika towarów za 1000 zł, to na fakturze wskazuje 1070 zł brutto. Te 70 zł „ekstra”, które należy zapłacić rolnikowi to zryczałtowany podatek VAT, który rolnik następnie będzie musiał odprowadzić do urzędu skarbowego.

Podatek doliczony do ceny produktów rolnych to „normalny” podatek od towarów i usług. Oznacza to, że przedsiębiorca może go odliczyć od podatku należnego.

Aby jednak tak mogło się stać, należy spełnić poniższe warunki:

• zakupione produkty rolne zostały nabyte w celu ich wykorzystania w działalności gospodarczej;
• płatność za towary została dokonana w formie wpłaty na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której ten rolnik jest członkiem;
• przelew środków jednoznacznie potwierdza nabycie produktów rolnych;
• na dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów lub na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane dokumentu potwierdzającego dokonanie zapłaty.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego