Zwrot podatku VAT w okresie zawieszenia działalności

Niektórzy przedsiębiorcy czasami potrzebują tzw. pauzy w trakcie prowadzenia swojej działalności gospodarczej. W tym celu zawieszają prowadzenie danej działalności. Jednak i w tym czasie powinni wykonywać swoje obowiązki względem firmy. Jednym z nich jest odpowiednie rozliczenia podatku VAT naliczonego i należnego w czasie zawieszenia w przypadku ubiegania się o zwrot tego podatku.

Prawa i obowiązki podatnika w okresie zawieszenia działalności gospodarczej

W myśl art. 23 ust. 1 ustawy prawo przedsiębiorców podatnik prowadzący działalność, może ją zawiesić na czas określony lub nieokreślony jednak nie krótszy niż 30 dni. Minimalny okres zawieszenia działalności wynosi 30 dni. Natomiast, gdy podatnik zdecyduje się na zawieszenie w okresie pełnego miesiąca, to okres ten będzie trwał przez cały miesiąc w zależności od jego długości (np. styczeń – 31 dni, luty – w zależności od roku, pozostałe miesiąca, jak co roku).

Maksymalny okres zawieszenia został z dniem 30.04.2018r. zniesiony i w tym momencie podatnik może zawiesić działalność gospodarczą na czas nieokreślony.

Przedsiębiorca powinien natomiast pamiętać, że nawet w okresie zawieszenia prowadzonej działalności gospodarczej ma pewne możliwości, ale i obowiązki takie jak:

• wykonywanie wszelkich niezbędnych czynności dla zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
• regulowanie zobowiązań oraz przyjmowanie należności powstałych przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
• uczestniczenie w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej,
• realizowanie czynności obowiązkowych, nakazanych przepisami prawa,
• sprzedaż własnych środków trwałych i wyposażenia,
• uzyskiwanie przychodów finansowych, zarówno w trakcie zawieszenia jak i z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej,

W okresie zawieszenia podatnik może również zostać poddany kontroli zgodnie z zasadami kontroli właściwymi dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą.

Zawieszenie działalności a funkcjonowanie rozliczeń względem VAT

Generalna zasada mówi, iż jeżeli przedsiębiorca dokonuje zawieszenia działalności gospodarczej w myśl przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, wówczas podatnicy nie mają obowiązku składania deklaracji VAT.

Powyższe zwolnienie z obowiązku składania deklaracji podatkowych a co za tym idzie pliku JPK_VAT nie dotyczy podatników:

• dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
• dokonujących importu usług lub nabywających towary, w stosunku, do których oni rozliczają VAT (odwrotne obciążenie, import towarów),
• u których okres rozliczeniowy, w którym nastąpiło zawieszenie działalności gospodarczej nie objęło pełnego okresu rozliczeniowego (np. zawieszenie na półtora miesiąca poczynając od połowy miesiąca, wówczas za pierwsze pół miesiąca należy złożyć deklarację VAT jak i plik JPK_VAT),
• zobligowanych do rozliczenia podatku VAT z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu (sprzedaż) oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego, czyli za te okresy podatnik składa zarówno deklaracje VAT jak i plik JPK_VAT.

Ponadto podatnicy, którzy są zarejestrowani, jako podatnicy unijni (VAT-UE) mogą skorzystać ze zwolnienia z obowiązku składania deklaracji VAT-UE w okresie zawieszenia działalności gospodarczej. Jeżeli jednak będą dokonywali transakcje sprzedaży lub kupna towarów bądź sprzedaży usług dla podatników z UE, wówczas powinni składać deklaracje VAT-UE.

Uwaga na wykreślenie zawieszonego, czynnego podatnika VAT

Naczelnik urzędu skarbowego dokonuje wykreślenia podatnika z urzędu z rejestru czynnych podatników VAT, jeżeli zawiesił on wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na okres, co najmniej 6 kolejnych miesięcy.

Zatem należy zwrócić uwagę, że podatnik zostanie wyrejestrowany z VAT niejako automatycznie, co może utrudnić mu zarówno odliczenie podatku VAT w trakcie zawieszenia jak i ubieganie się o zwrot podatku. Podatnicy powinni mieć to na uwadze, bowiem można temu zaradzić w taki sposób, że gdy podatnik w okresie zawieszenia działalności będzie wykonywał czynności podlegające opodatkowaniu VAT, czyli będzie dokonywał:

• odpłatnej sprzedaży towarów i  usług na terytorium kraju,
• eksportu towarów,
• importu towarów na terytorium kraju,
• wewnątrzwspólnotowego nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.

– wówczas jest on zobowiązany przed dniem:

• zawieszenia działalności gospodarczej albo
• rozpoczęcia wykonywania takich czynności w okresie zawieszenia działalności gospodarczej

– zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego, wskazując okres, w którym będzie wykonywał te czynności.

Podatnik, który przed dniem zawieszenia lub w trakcie zawieszenia złoży do właściwego urzędu skarbowego (ze względu na swój adres zamieszkania) powyższe zawiadomienie, to w tym wypadku naczelnik urzędu skarbowego:

• nie wykreśli podatnika z rejestru czynnych podatników VAT albo
• dokona przywrócenia zarejestrowania podatnika, jako czynnego podatnika VAT na okres wskazany w zawiadomieniu.

Warto przekazać takie zawiadomienie, aby uniknąć ewentualnych problemów związanych także z odliczeniem podatku VAT w trakcie zawieszenia, jak i ze zwrotem, jeżeli podatnik zdecydowałby się na jego dokonanie. Podatnik powinien pamiętać, iż zarówno zrealizowanie prawa do odliczenia podatku VAT oraz jego zwrotu będzie niemożliwe, jeżeli podatnik będzie wykreślony z rejestru czynnych podatników VAT w powyższej sytuacji. Ponadto przekazanie takiego zawiadomienia jest obligatoryjne, jeżeli podatnik będzie wykonywał ww. czynności opodatkowane. Po przedłużeniu danego zawiadomienia naczelnik urzędu skarbowego samoczynnie dokona przywrócenia przedsiębiorcy, jako czynnego podatnika VAT albo zaniechania jego wykreślenia z uwagi na zawieszenie działalności na okres powyżej 6 miesięcy.

Zwrot podatku VAT w okresie zawieszenia działalności gospodarczej

Decydując się na zwrot podatku VAT w okresie działalności gospodarczej podatnik powinien uwzględnić powyższe uwarunkowania dotyczące automatycznego wykreślenia podatnika z rejestru czynnych podatników VAT jak i prawa i obowiązki, jakie podatnik powinien wykonać w tym okresie.

Czynny podatnik VAT w okresie zawieszenia działalności gospodarczej może ubiegać się o zwrot VAT w terminie

• 180 dni, – jeżeli podatnik w okresie zawieszenia i do momentu złożenia wniosku o zwrot VAT wykazuje tylko podatek naliczony, czyli nie wykazuje żadnej sprzedaży (zarówno opodatkowanej jak i nieopodatkowanej),
• 60 dni, – jeżeli w okresie zawieszenia podatnik obok zakupów wykonałby jakąkolwiek sprzedaż w miesiącu lub kwartale złożenia wniosku o zwrot VAT, wówczas mógłby zastosować ten termin zwrotu podatku VAT.

Dodatkowo warto wspomnieć, iż nawet, gdy podatnik dokona tylko odliczenia podatku VAT w miesiącu / kwartale zwrotu podatku VAT (bez sprzedaży) może także wyjątkowo zastosować 60-dniowy termin zwrotu podatku VAT, jeżeli przedłoży naczelnikowi urzędu skarbowego zabezpieczenie do wysokości kwoty zwrotu podatku VAT.

Zabezpieczenie to może przybrać formę gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, poręczenia banku, weksla z poręczeniem wekslowym banku lub bez poręczenia, jeżeli wysokość zwrotu jest nie większa niż 1.000 euro, czeku potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku albo papierów wartościowych na okaziciela o określonym terminie wykupu wyemitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski.

Warto także podkreślić, iż podatnik w okresie zawieszenia (w związku także z ewentualną chęcią ubiegania się o zwrot podatku VAT) może odliczać podatek VAT z faktur zakupu (dot. kosztów stałych np. czynszów, rat leasingowych, innych stałych opłat abonamentowych czy innych stałych opłat), ale w tej sytuacji powinien złożyć za te okresy (zakupów) deklaracje VAT oraz plik JPK_VAT, czyli za okresy dokonania odliczenia VAT.

Oprócz tego podatnik powinien zdawać sobie sprawę, że gdy zrezygnuje z odliczania podatku VAT w okresie zawieszenia działalności (z otrzymanych faktur w okresie zawieszenia), wówczas nie będzie mógł go wykazać jednorazowo w pierwszym okresie po odwieszeniu działalności. W tym wypadku podatnik będzie musiał jednorazowo złożyć wszystkie deklaracje (lub korekty deklaracji VAT) zawierające odliczenie podatku VAT w odniesieniu do faktur otrzymanych w okresie zawieszenia.