Zmiany w opodatkowaniu bonów, voucherów w VAT. Część 2

W roku 2019 nastąpiła zmiana opodatkowania bonów (voucherów). Wyodrębniono bon jednego przeznaczenia oraz bon różnego przeznaczenia. Prawidłowa klasyfikacja bonu w firmie jest kluczowa ze względu na właściwy moment ich opodatkowania względem podatku VAT. Dodatkowo sprawa sprzedaży bonów jednego i różnego przeznaczenia komplikuje się, jeżeli w imieniu podatnika ich dystrybucji dokonuje pośrednik albo dostawcą bonów jest kontrahent zagraniczny.

Opodatkowanie VAT bonów jednego przeznaczenia przy sprzedaży przez pośrednika

Prawodawca postanowił odnieść się do okoliczności transakcyjnych, w których to pośrednik dokonuje sprzedaży bonów a więc podatnik działający w imieniu emitenta bonu. Inną sytuacją uregulowaną przez ustawodawcę to przypadek gdzie dostawca towarów lub usług nie jest podatnikiem.

W pierwszym przypadku, gdy pośrednik sprzedaje bon jednego przeznaczenia w imieniu innego podatnika, to dana sprzedaż będzie wywoływała skutki w podatku VAT u danego pośrednika w chwili transferu tego bonu (sprzedaż albo nieodpłatne przekazanie).

Momentem obowiązkowego opodatkowania VAT będzie dzień transferu danego bonu przez pośrednika. Natomiast u podatnika sprzedawcy opodatkowaniu VAT w danej transakcji, czyli przekazania bonów pośrednikowi celem ich sprzedaży będą podlegały usługi dystrybucji bonów.

Przykład 3

Firma partnerska będąca czynnym podatnikiem VAT sprzedaje w imieniu salonu masażu, bony na konkretny zabieg masażu relaksacyjnego (niestanowiącego masażu typu rehabilitacyjnego tj. wpływającego na poprawę stanu zdrowia).

Usługa pomiędzy tymi firmami będzie opodatkowana na standardowych zasadach, jako usługa pośrednictwa sprzedaży stawką VAT 23%. Natomiast każda sprzedaż przez pośrednika działającego w imieniu salonu masażu, powyższego bonu na konkretny zabieg masażu będzie opodatkowana podatkiem VAT tak jak sprzedaż zabiegu masażu, którego bon dotoczy (a także według stawki VAT danego zabiegu). W tym przypadku będzie to stawka VAT 23%.

Opodatkowanie VAT bonu różnego przeznaczenia, gdy ich sprzedaży dokonuje pośrednika

Odmienną sytuacją do wcześniej wymienionej może być przypadek, gdy przedmiotem sprzedaży dokonanej przez pośrednika, działającego w imieniu podatnika sprzedawcy jest bon różnego przeznaczenia.

W takich okolicznościach, gdy pośrednik sprzedaje bony różnego przeznaczenia to tak jak poprzednio opodatkowaniu podatkiem VAT będą podlegać usługi pośrednictwa w relacji podatnik pośrednik dla sprzedawcy. Z kolei, gdy nabywca wymieni nabyty od pośrednika bon różnego przeznaczenia na konkretny towar lub usługę, wówczas podatnik sprzedawca opodatkuje realizację danego bonu podatkiem VAT (faktyczne przekazanie towaru lub wyświadczenie usługi).

Przykład 4

Agencja marketingowa będąca czynnym podatnikiem VAT współpracuje ze znaną siecią odzieżową. Sprzedaje w jej imieniu bony na towary (bony upominkowe) umożliwiające nabycie różnego rodzaju odzieży we wszystkich sklepach danej marki. Bony te będą stanowić bon różnego przeznaczenia.

Usługa sprzedaży bonów różnego przeznaczenia przez pośrednika nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT. Usługa pośrednictwa sprzedaży bonów agencji marketingowej w imieniu sieci sklepów odzieżowych już będzie podlegała opodatkowaniu VAT według stawki 23%. Natomiast realizacja bonu różnego przeznaczenia przez klienta w jednym ze sklepów sieci odzieżowej, czyli wymiana bonu na towar, będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT tak jak sprzedaż tego towaru, według właściwej stawki VAT dla danych towarów.

Uwaga na bony jednego przeznaczenia transferowane przez podmioty niebędące podatnikami

Ustawodawca pokusił się o uregulowanie niektórych przypadków opodatkowania VAT transferu bonów, ale tylko jednego przeznaczenia. Dotyczy to tylko sytuacji, w której ani dostawca ani usługodawca nie jest podatnikiem.

Okoliczność ta będzie miała miejsce, gdy:

• dostawca towarów albo usługodawca nie jest podatnikiem,
• dostawca towarów albo usługodawca nie wyemitował bonu jednego przeznaczenia,
• inny podatnik działający we własnym imieniu wyemitował bon jednego przeznaczenia na rzecz dostawcy towarów lub usług.

W jaki sposób nastąpi opodatkowanie VAT tego typu transakcji? Opodatkowanie VAT tej transakcji dostawca towarów lub usług dokona tak jak opodatkowania dostawy towarów lub świadczenia usług, (których bon dotyczy) w momencie, kiedy inny podatnik wyemituje dany bon jednego przeznaczenia.

Bony jednego przeznaczenia przekazywane przez podatnika spoza Polski

Innym od wcześniej wymienionych, ale jakże ważnym przypadkiem jest też okoliczność, gdzie sprzedawca zagraniczny dokonuje transferu bonu jednego przeznaczenia na rzecz podatnika z Polski.

Sprzedawca ten nie posiada:

• siedziby działalności gospodarczej na terytorium RP oraz
• stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium RP.

Polski podatnika nabywca powinien natomiast pamiętać, że bon jednego przeznaczenia może być przypisany do towaru albo usługi. Nawiązując, zatem do momentu obowiązku opodatkowania w VAT transferu bonu jednego przeznaczenia trzeba podkreślić, że polski podatnik nabywca, który nabędzie bon jednego przeznaczenia od podmiotu zagranicznego będzie zobowiązany rozliczyć podatek VAT i rozpoznać w swoich księgach:

• WNT w przypadku nabycia bonu jednego przeznaczenia od podmiotu zagranicznego, gdy bon ten dotyczy towarów,
• importu usług w sytuacji, gdy bon jednego przeznaczenia dotyczy usługi.

Powyższe oznacza, że polski nabywca bonu jednego przeznaczenia będzie zobowiązany do rozliczenia podatku VAT w sposób właściwy dla WNT albo importu usług, uwzględniając wartość danego bonu tak jakby to był towar lub usługa.

Zatem obowiązek rozliczenia WNT albo importu usług albo też w ogóle rejestracji do VAT-UE dla nabywców bonu jednego przeznaczenia będzie dotyczył sytuacji, w której:

• miejscem realizacji dostawy towarów lub usługi jest terytorium danego kraju UE,
• sprzedawca zagraniczny nie posiada siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium danego kraju UE, gdzie będzie realizowana dostawa towarów lub świadczenie usług, których dany bon dotyczy.

Łatwo się domyśleć, iż mogą wystąpić przypadki, w których polski podatnik nabywca będzie miał obowiązek dokonać rejestracji, jako podatnik VAT-UE, aby w ogóle rozliczyć nabycie bonu jednego przeznaczenia od podmiotu zagranicznego dotyczącego towarów lub usług sprzedawanych na terytorium RP.