SLIM VAT – co to jest i jakie zmiany wprowadza?

Dłuższy okres odliczenia VAT, ten sam kurs waluty do przeliczenia PIT i VAT, większa wartość prezentów firmowych, czyli zmiany SLIM VAT

Jeszcze niedawno przedsiębiorcy skupiali się na pozyskaniu różnego rodzaju dofinansowań na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej. Następnie weszły w życie zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych, ale i zryczałtowanym podatku dochodowym. Aktualnie trwają prace nad znacznymi zmianami w podatku VAT, które mają wejść w życie od 1 stycznia 2021 roku.

Na czym polegają te zmiany i co konkretnie będzie ich przedmiotem? W Jaki sposób je zaimplementować? Na te i wiele innych pytań odpowiedziano w niniejszej publikacji.

Dłuższy okres czasu na odliczenie podatku VAT od nabycia towarów lub usług

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania działalności gospodarczej (sprzedaży) opodatkowanej podatkiem VAT (nie zwolnionej z VAT) czynny podatnik VAT ma prawo odliczyć podatek VAT naliczony od dokonanych zakupów (m.in. zakupy krajowe, WNT, import towarów, import usług, pozostałe).

Odliczenie naliczonego podatku VAT od podatku VAT należnego powstaje najwcześniej w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do zakupionych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy (może to być data sprzedaży, wystawieni faktury, otrzymania zaliczki, dokonania dostawy).

Jeśli zdarzy się, że podatnik odliczył podatku VAT w powyższym okresie, to może jeszcze tego dokonać w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (czyli dwóch następnych miesięcy lub dwóch kwartałów). Tak jest aktualnie.

W projekcie z dnia 14.08.2020r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo bankowe (zwanym dalej projektem zmiany ustawy o VAT) prawodawca planuje wydłużyć możliwy okres czasu (rozliczeniowy) odliczenia podatku VAT, jeżeli podatnik nie dokonał odliczenia w okresie bieżącym (w okresie powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy).

W takim wypadku odliczenie podatku VAT będzie mogło nastąpić za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych. Dotyczy to jednak podatników VAT, którzy rozliczają się w okresach miesięcznych.

Podatnicy, którzy stosują kwartalne rozliczenie podatku VAT nadal będą mogli odliczać podatek VAT w bieżącym okresie lub w dwóch kolejnych okresach rozliczeniowych.

Możliwość odliczenia podatku VAT od zakupionych usług noclegowych

Projekt zmiany ustawy o VAT będzie dopuszczał możliwość odliczenia podatku VAT usług noclegowych zakupionych celem dalszej odprzedaży co aktualnie jest niedopuszczalne. Odliczenie podatku VAT od nabytych usług noclegowych będzie dotyczyć tylko sytuacji, w której podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług. W tym wypadku ustawa o VAT przyjmuje założenie, iż ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył usługi noclegowe.

Zatem przykładowo, jeżeli przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT nabędzie usługi noclegowe a następnie je sprzeda na rzecz osoby trzeciej, wówczas będzie miał prawo do odliczenia podatku VAT od zakupu tych usług.

Przeliczenie faktury w walucie obcej według jednego kursu walut

Sprzedawcy wystawiający faktury w walucie borykają się problemem (przy ewidencji przedmiotowych faktur) przeliczania osiąganych przychodów po innym kursie dla wyliczenia przychodu w PLN na rzecz opodatkowania podatkiem dochodowym i według innego kursu dla przeliczenia na PLN podstawy opodatkowania podatkiem VAT.

1. Przeliczenie NA PLN podstawy opodatkowania (z faktury) wyrażonej w walucie obcej dla celów rejestracji w ewidencji VAT

Na dzień dzisiejszy w świetle art. 31a ust. 1 ustawy o VAT, gdy faktura sprzedaży wystawiona jest w walucie obcej to jej rejestracja w ewidencji VAT (JPK_VAT) musi odbyć się w PLN a zatem należy dokonać przeliczenia podstawy opodatkowania na złote według:

• kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego albo
• ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez EBC na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego) w takim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro).

Powyższy sposób przeliczenia dotyczy sytuacji, w której obowiązek podatkowy powstał albo w dniu wystawienia faktury albo po dniu wystawienia faktury.

Jeżeli natomiast faktura w walucie obcej jest wystawiona przed powstaniem obowiązku podatkowego, wówczas kwotę (z faktury) do określenia podstawy opodatkowania podstawę opodatkowania podatnik przelicza według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.

1. Przeliczenie na PLN przychodu wyrażonego w walucie obcej dla celów PIT

Sprzedawca, chcąc zaksięgować fakturę sprzedaży (także otrzymanie należności, zapłatę zobowiązania) wyrażoną w walucie obcej ma obowiązek zastosować:

• kursy faktycznie zastosowany przez bank (kupno, sprzedaż waluty),
• średni kurs ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (dostawy towaru lub usługi, wystawienia faktury, uregulowania należności), jeżeli uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu nie byłoby możliwe.

Przykład 1

Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT, prowadzący PKPiR wykonał 20 sierpnia 2020r. produktową sesję fotograficzną opiewającą na kwotę 2.700 euro. Fakturę wystawił 13 sierpnia 2020r.

• dla ujęcia w ewidencji VAT przeliczenia na PLN należy dokonać według kursu z 19 sierpnia 2020r.,
• dla ujęcia w ewidencji PKPiR w przychodach należnych przeliczenia na PLN należy dokonać według kursu z 12 sierpnia 2020r.

Jak można zaobserwować dla przeliczenia wartości z faktury wyrażonej w walucie obcej należy zastosować inny kurs dla ujęcia kwoty wynikającej z faktury w przychodach a inny kurs dla ujęcia podstawy opodatkowania w ewidencji VAT. Jednak od nowego roku ma się to zmienić.

W projekcie zmiany ustawy o VAT ustawodawca określił następujące możliwości przeliczenia kwot stosowanych do określenia podstawy opodatkowania. Podatnik będzie mógł wybrać:

• dotychczasowy ww. sposób przeliczania albo
• nowy sposób polegający na użyciu kursu waluty użytej do przeliczenia na PLN kwoty z faktury na potrzeby obliczenia przychodu należnego i rejestracji w PKPiR dla potrzeb obliczenia podstawy opodatkowania do ujęcia w ewidencji VAT.

Zastosowanie rozwiązania z punku 2 będzie jednak wymagało od podatnika ciągle stosowanie tej metody przeliczania walut przez minimum 12 kolejnych miesięcy od początku miesiąca, w którym je wybrał.

Jeśli jednak podatnik zrezygnuje z nowej (punkt 2) metody przeliczania przychodów wyrażonych w walucie obcej to będzie on zobligowany do stosowania dotychczasowych zasad przeliczania (punkt 1) przez kolejne 12 miesięcy. Okres tych 12 miesięcy należy liczyć od początku miesiąca następnego po miesiącu rezygnacji podatnika.

Przykład 2

Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT, prowadzący PKPiR wystawił 5 stycznia 2021r. fakturę za najem lokalu dotyczący stycznia 2021r. na kwotę 1.200 euro. Strony w umowie umówiły się, iż okresem rozliczeniowym będzie miesiąc. W związku ze zmianami przepisów sprzedawca będzie mógł zaksięgować daną fakturę w swoich księgach w poniższy sposób:

• dla ujęcia w ewidencji PKPiR w przychodach należnych przeliczenia kwoty netto z faktury na PLN podatnik dokona według kursu euro z 29 stycznia 2021r.
• dla ujęcia w ewidencji VAT przeliczenia na PLN można dokonać posługując się ww. kursem użytym na potrzeby obliczenia przychodu, czyli według kursu euro z 29 stycznia 2021r. podatnik przeliczy kwotę netto z faktury (stanowiącą podstawę opodatkowania).

Zmiana wartości przekazywanych prezentów firmowych

Ustawa o VAT wskazuje, iż oprócz standardowych transakcji podlegających opodatkowaniu VAT za dostawę towarów należy uważać także nieodpłatne przekazanie przez podatnika VAT towarów firmy, a dokładnie:

• towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
• wszelkich pozostałych darowizn

– jeżeli podatnikowi przysługiwało odliczenie podatku VAT o zakupu tych towarów (darowizn).

Jednak opodatkowaniu podatkiem VAT nie podlegają tzw. prezenty o małej wartości oraz próbki, jeżeli przekazanie to nastąpi wyłącznie w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą podatnika.

Na mocy art. 7 ust. 4 ustawy o VAT przez prezenty o małej wartości należy rozumieć nieodpłatnie przekazane przez podatnika w wykonywaniu działalności gospodarczej jednej osobie towary:

• o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób,
• których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa w pkt 1, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł.

Od stycznia 2021r. wartość nieodpłatnie przekazywanych towarów stanowiących prezent o małej wartości ulegnie zmianie. Wartości te przedstawiono w poniższej tabeli.