Przegląd rocznych deklaracji podatkowych – PIT-36L, PIT-36, PIT-38, PIT-39

Wszyscy podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, uzyskujący jakiekolwiek przychody (oprócz przychodów zwolnionych) w roku rozliczeniowym są zobligowani je wykazać i rozliczyć na tej podstawie podatek w złożonym zeznaniu rocznym do 30 kwietnia roku następnego po roku rozliczeniowym.

Z uwagi na pandemię koronawirusa termin 30 kwietnia 2020r. w przypadku zeznań rocznych za 2019r. został przesunięty do końca maja 2020r. Podatnicy będę mieli, więc więcej czasu na zaznajomienie się z cechami charakterystycznymi dla poszczególnych rocznych deklaracji podatkowych.

Co to jest zeznanie roczne PIT-36L?

Zeznanie roczne PIT-36L jest to zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu lub poniesionej straty podatników, którzy wybrali podatek liniowy, jako formę opodatkowania swojej działalności.

Tak, więc z opodatkowania uzyskanych dochodów podatkiem liniowym skorzystają zarówno osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą jak i osoby fizyczne będący wspólnikami spółek.

W zeznaniu rocznym PIT-36L podatnicy mogą ująć wyłącznie dochody z działalności gospodarczej albo z działów specjalnej produkcji rolnej.

Zeznanie roczne PIT-36L za 2019r. podatnicy składają do 30 kwietnia roku następnego po roku rozliczeniowym a więc do 30 kwietnia 2020r. Aktualnie, z powodu panującej pandemii koronawirusa, termin ten został przesunięty do końca maja 2020r.

W jaki sposób wybrać opodatkowanie działalności podatkiem liniowym?

Podatnik, który chciałby wybrać opodatkowanie podatkiem liniowym (rozpoczynający i kontynuujący działalność) ma obowiązek przekazać do 20 dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym uzyskał pierwszy przychód oświadczenie o wyborze opodatkowania podatkiem liniowym.

Nie każdy jednak może wybrać podatek liniowy. Z tej formy opodatkowania nie skorzystają podatnicy, którzy wykonywali w ostatnich 2 latach albo nadal wykonują czynności na rzecz byłego pracodawcy:

• czy to w formie jednoosobowej działalności gospodarczej,
• czy to w formie spółki (wystarczy, że choć jeden ze wspólników wykonuje podobne czynności)

Ulgi i odliczenia w PIT-36L

Składając zeznanie roczne PIT-36L podatnik:

• nie rozliczy się wspólnie z małżonkiem,
• nie rozliczy się, jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
• nie rozliczy łącznie innych swoich źródeł dochodów,
• nie rozliczy łącznie dochodów małoletnich dzieci.

Natomiast zeznanie roczne PIT-36L uprawnia do odliczenia od dochodu:

• straty podatkowej z ostatnich 5 lat ze źródła przychodów działalności gospodarczej,
• zapłacone w roku rozliczeniowym składek ZUS na ubezpieczenia społeczne,
• ulgę na działalność badawczo-rozwojową,
• wpłaty na IKZE,
• przekazaną w roku rozliczeniowym darowiznę na cele edukacyjne,
• ulgę termomodernizacyjną.

Z kolei od podatku składający zeznanie roczne PIT-36L odliczy zapłacone w roku rozliczeniowym składki ZUS na ubezpieczenie zdrowotne oraz ulgę z tytułu pracy wykonywanej za granicą. Ponadto podatnik ma prawo do przekazania 1% z obliczonego podatku na poczet organizacji pożytku publicznego.

Zeznanie roczne PIT-36

Deklaracja roczna PIT-36 dotyczy rozliczenia wszelkich dochodów osiągniętych przez podatnika w poprzednim roku rozliczeniowym opodatkowanych skalą podatkową. Drugą podstawową przesłanką obligującą podatnika do wyboru tego właśnie zeznania jest osiąganie przez podatnika jednocześnie dochodów, od których oblicza i odprowadza zaliczki na podatek dochodowy sam podatnik oraz inny podmiot.

Podstawa obliczenia podatku w złotych		Podatek wynosi
ponad	do
	85.528	17%	minus kwota zmniejszająca podatek
85.528		14.539 zł 76 gr + 32% nadwyżki ponad 85.528 zł

 

Zeznanie roczne PIT-36 będzie właściwe, jeżeli podatnik uzyskiwał w poprzednim roku dochody z działalności gospodarczej oraz dochody z umowy zlecenie, o dzieło, o pracę, kontraktu menedżerskiego, emerytury, renty, różnego rodzaju zasiłków oraz wszystkich innych dochodów opodatkowanych według skali podatkowej.

Nawet, gdy podatnik nie uzyskiwał dochodów z działalności gospodarczej, ale osiągał dochód z jednego albo z wielu źródeł przychodów opodatkowanych skalą podatkową, wówczas także będzie zobligowany do złożenia deklaracji PIT-36. Jednym z takich przykładów może być osiąganie w poprzednim roku dochodów prokurenta, który poza wykonywaniem funkcji na mocy powołania nie wykonywał w tej samej firmie innej umowy.

Oprócz powyższego zeznanie roczne PIT-36 złożą również podatnicy, którzy w zeszłym roku:

• osiągali dochody za granicą,
• uzyskiwali dochody w kraju opodatkowane skalą podatkową, w odniesieniu, do których byli lub są zobligowani samodzielnie obliczyć i zapłacić zaliczki na podatek dochodowy,
• otworzyli działalność gospodarczą z jednoczesnym skorzystaniem z możliwości rozłożenia na raty zobowiązania podatkowego albo prowadzili już działalność i korzystają w kolejnych latach z kredytu podatkowego,
• osiągali przychody z budynków zgodnie z art. 30g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• prowadzili wynajem i uzyskiwali z tego tytułu dochody opodatkowane według skali podatkowej,
• uzyskiwali dochody z działalności nierejestrowanej.

Tryby rozliczeń i ulgi możliwe do odliczenia w deklaracji rocznej PIT-36

Podatnicy zobligowani do złożenia deklaracji rocznej PIT-36 mogą wybrać, (jeżeli spełniają określone warunki) poniższe tryby rozliczeń:

• wspólne rozliczenie z małżonkiem,
• jako osoba samotnie wychowująca dzieci,
• opodatkowanie dochodów osiągniętych przez nierezydentów na terenie RP według skali podatkowej.

Oprócz trybów rozliczeń podatnicy mogą skorzystać, (jeżeli im przysługują) z szeregu ulg i odliczeń. W zeznaniu rocznym PIT-36 od dochodu można odliczyć:

• straty podatkowe z ostatnich 5 lat ze źródła przychodów działalności gospodarczej,
• zapłacone w roku rozliczeniowym składki ZUS na ubezpieczenia społeczne,
• ulgę termomodernizacyjną.
• ulgę na działalność badawczo-rozwojową,
• wpłaty na IKZE,
• zwrot nienależnych świadczeń.
• ulgę na internet,
• ulgę rehabilitacyjną (na leki, przejazdy osób ze stopniem niepełnosprawności, na psa przewodnika, na sprzęt rehabilitacyjny, na dostosowanie pomieszczeń do osoby niepełnosprawnej, wiele innych),
• przekazane w roku rozliczeniowym darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze, krwiodawstwa, na cele edukacji zawodowej, na organizacje pożytku publicznego oraz na cele kultu religijnego.

Z kolei od podatku w deklaracji rocznej PIT-36 podatnicy odliczą:

• zapłacone w roku rozliczeniowym składki ZUS na ubezpieczenie zdrowotne,
• ulgę na dziecko,
• ulgę z tytułu pracy za granicą.

Podatnik, może wybrać opodatkowanie według skali podatkowej (rozpoczynający i kontynuujący działalność) przekazując do 20 dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym uzyskał pierwszy przychód oświadczenie o wyborze opodatkowania tej formy opodatkowania.

Zeznanie roczne PIT-36 za 2019r. podatnicy składają do 30 kwietnia roku następnego po roku rozliczeniowym a więc do 30 kwietnia 2020r – obecnie przesunięto termin na 31.05.2020r.

Zeznanie roczne PIT-38

Deklarację roczną PIT-38 składa każdy podatnik odrębnie (nie występuje wspólne rozliczenie), z tytułu uzyskanych w poprzednim (2019r.) przychodów:

• z odpłatnego zbycia (instrumentów finansowych):
• papierów wartościowych,
• pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka),
• pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających,
• udziałów w spółkach albo udziałów w spółdzielni,
• z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci
• niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.

Jednym z dokumentów potwierdzających wysokość osiągniętego przychodu ze zbycia instrumentów finansowych jest informacja pit-8C.

Uzyskany przychód ze zbycia udziałów i instrumentów finansowych podatnik może pomniejszyć o koszty ich uzyskania, ale także o straty z lat ubiegłych dotyczące tego samego źródła przychodu.

W zeznaniu rocznym PIT-38 na mocy art. 30b ust. 5a i 5b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych polscy podatnicy (rezydenci o nieograniczonym obowiązku podatkowym) osiągający dochody na terytorium RP oraz poza mogą połączyć te dochody i wówczas mają prawo od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odliczyć kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu za granicą. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany za granicą.

Zeznanie roczne PIT-38 za 2019r. podatnicy składają do 30 kwietnia roku następnego po roku rozliczeniowym a więc do 30 kwietnia 2020r..

Deklaracja roczna PIT-38 składana jest dopiero w roku następnym po roku zbycia udziałów i instrumentów finansowych, czyli na takiej samej zasadzie, co zeznanie roczne PIT-39.

Zeznanie roczne PIT-39

Deklarację roczną PIT-39 za 2019r. składają podatnicy, który w 2019r. dokonali sprzedaży nieruchomości oraz praw wynikających z danego zbycia.

Należy zacząć od tego, iż zeznanie roczne PIT-39 dotyczy osiągniętych przychodów z odpłatnego zbycia:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów

– jeżeli te odpłatne zbycie nie następuje w ramach działalności gospodarczej a sprzedaż nastąpiła przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W przypadku, gdy podatnik w danym roku podatkowym dokona sprzedaży nieruchomości, wówczas już w deklaracji rocznej PIT-39 za ten rok określa czy dochód z tej sprzedaży może korzystać:

• w części ze zwolnienia z podatku dochodowego PIT,
• w całości ze zwolnienia z podatku dochodowego PIT.

Zatem to zeznanie roczne PIT-39 pozwala na skorzystanie z popularnej wśród podatników ulgi mieszkaniowej (ulgi zwalniającej z obowiązku zapłaty podatku dochodowego PIT z tytułu sprzedaży nieruchomości i przeznaczeniu uzyskanych środków w ciągu 3 lat na własne cele mieszkaniowe).

Ustalając dochód ze sprzedaży nieruchomości podatnicy od przychodów uzyskanych ze sprzedaży odejmują koszty ich uzyskania, na które mogą składać się:

• koszty nabycia nieruchomości, opłaty notarialne towarzyszące sprzedaży, czy nakłady poniesione na ulepszenie danej nieruchomości w okresie jej posiadania – w sytuacji, gdy odpłatnie nabyto daną nieruchomość,
• opłaty notarialne towarzyszące sprzedaży, czy nakłady poniesione na ulepszenie danej nieruchomości w okresie jej posiadania, zapłacony podatek od spadków i darowizn – w przypadku, gdy nabyto daną nieruchomość na podstawie spadku lub darowizny.

Zeznanie roczne PIT-39 za 2019r. podatnicy składają do 30 kwietnia roku następnego po roku rozliczeniowym a więc do 30 kwietnia 2020r. Zatem podatnicy składają PIT-39 w związku ze zbyciem nieruchomości nie wcześniej aniżeli od początku roku 2020r.

Warto jeszcze zaznaczyć, iż podatnicy, którzy sprzedali nieruchomość prywatnie w 2013r. nie będą już mieli żadnego obowiązku składać deklaracji rocznej PIT-39 za 2019r.

Zeznanie roczne PIT-39 – uwaga na wyjątek

Przypominając podatnicy prowadzący działalność gospodarczą nie wykazują sprzedaży z nieruchomości firmowych. Jednak winni pamiętać o art. 10 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych deklarację roczną PIT-39 składają również podatnicy prowadzący działalność gospodarczą, którzy osiągnęli przychód ze sprzedaży nieruchomości prywatnych użytkowanych na cele firmowe, takich jak:

• budynek mieszkalny lub część, udział w tym budynku,
• lokal mieszkalny będący odrębną nieruchomości lub udział w takim lokalu,
• grunt lub prawo w tym gruncie,
• prawo wieczystego użytkowania gruntu lub udział w tym prawie,
• prawa do lokalu mieszkalnego, domu jednorodzinnego.