Opodatkowanie bonów, voucherów w podatku dochodowym PIT

Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się w mniejszym lub większym stopniu z podejmowaniem działań o charakterze marketingowym. Inne działania mogą polegać na rozszerzeniu możliwości sprzedaży świadczonych usług lub towarów. Jedną z takich opcji jest wydanie klientom bonów (bonów) uprawniających do późniejszego (lub od razu) zrealizowania transakcji sprzedaży towarów lub usług. Oferując bony podatnik powinien pamiętać, na jakich zasadach będzie on opodatkowany względem podatku dochodowego PIT a przede wszystkim, kiedy powstanie przychód do opodatkowania z tytułu wydania takiego bona.

Co to jest bon (voucher)?

Bon (bon) jest to dokument w postaci elektronicznej lub papierowej, stanowiący dowód na powstanie upoważnienia do jego wymiany na z góry określony lub nieokreślony rodzaj towaru lub usługi na konkretnych warunkach. Wydanie (sprzedaż) bonu nie oznacza jeszcze zrealizowanie transakcji sprzedaży a więc jej sfinalizowaniu w ostatecznym kształcie dla potrzeb opodatkowania podatkiem dochodowym PIT.

Konsekwencje charakteru bona

Uwzględniając powyższą definicję należałoby stwierdzić, że bon nie stanowi towaru lub usługi, nie jest także prawem majątkowym.

Bon jest tylko dokumentem papierowym lub elektronicznym, który umożliwi zrealizowanie transakcji sprzedaży towaru lub usługi:

• na określonych warunkach,
• w określonym terminie,
• w konkretnym miejscu lub miejscach.

Kiedy przedsiębiorca opodatkuje bon podatkiem PIT?

Charakter bonu przybliżonego przez powyższą definicję jest bardzo ważny, bowiem pozwala on zidentyfikować moment, w którym bon (jego sprzedaż, zrealizowanie) winny być opodatkowany podatkiem dochodowym PIT.

Dla przypomnienia zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwanej dalej ustawą o PIT, przychód do opodatkowania podatkiem PIT z działalności gospodarczej powstaje w dniu:

• wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego, wykonania usługi, albo
• wystawienia faktury albo
• uregulowania całości należności.

Dodać należy, że jeżeli przed wykonaniem usługi, wydaniem towarów, realizacją praw majątkowych podatnik sprzedawca wystawi fakturę lub otrzyma całość zapłaty, wówczas opodatkowanie podatkiem PIT tej transakcji sprzedaży dokona w dniu wystawienia faktury albo uregulowania należności.

Zatem jeżeli podatnik prowadzący działalność gospodarczą sprzeda bon to w tym momencie nie wydaje ani towaru ani nie świadczy usługi, nie sprzedaje też prawa majątkowego. Oznacza to, że w dacie sprzedaży bona nie powstaje przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym PIT.

Kolejną kwestią jest wystawienie faktury po wydaniu bona z tytułu zapłaty za niego. W tej sytuacji także nie powstanie przychód do opodatkowania podatkiem PIT, ponieważ przychód powstanie, jeżeli przed dniem wydania rzeczy, wykonania usługi, realizacji prawa majątkowego podatnik wystawił fakturę. Jednak faktura ta dokumentuje w tym przypadku jedynie zapłatę za bon a nie wydanie towaru czy wykonanie usługi. Zatem również i w tej sytuacji nawet, pomimo wystawienia faktury przed wydaniem rzeczy, wykonaniem usługi czy realizacją prawa majątkowego nie powstanie jeszcze przychód do opodatkowania podatkiem PIT.

Ostatnim momentem, w którym potencjalnie mógłby powstać przychód jest uregulowanie zapłaty za bon. Jednak i w tych okolicznościach przychód do opodatkowania podatkiem PIT nie powstanie, ponieważ zapłata za bon nie stanowi zapłaty za usługę lub towar, na który bon zostanie wymieniony. Natomiast zapłata za bon będzie stanowić zaliczkę na poczet przyszłej dostawy towarów lub wykonania usługi a otrzymanie przez sprzedawcę zaliczki na gruncie PIT nie stanowi przychodu do opodatkowania.

Realizacja bona stanowi przychód podatkowy w PIT

Jak już wcześniej zasygnalizowano, każdy bon (voucher) ma swój ostateczny termin realizacji. Klient nabywając bon ma określony czas na jego realizację. Jak już wyżej wspomniano sama sprzedaż bonu nie będzie skutkowało powstaniem przychodu. Przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym PIT w tym wypadku może powstać w dwóch momentach:

• miesiąc (dzień) wykonania usługi lub sprzedaży towaru, na który bon został wymieniony,
• jeżeli klient nie zrealizuje bonu, wówczas przychód należy rozpoznać w dniu (miesiącu) upłynięcia terminu jego ważności.

Przykład 1

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą polegającą na organizacji imprez. Poza sprzedażą bezpośrednią sprzedaje również bony na dane imprezy drogą internetową. Bony posiadają miesięczny termin realizacji. Klient zamawia wstęp na event a po zamówieniu otrzymuje bon. Następnie po zapłacie za niego otrzymuje fakturę. Kiedy podatnik powinien opodatkować przychód ze sprzedanego bona?

Podatnik powinien opodatkować podatkiem dochodowym PIT przychód ze sprzedaży bona w dniu (miesiącu):

• realizacji bona przez klienta albo
• ostatnim dniu terminu ważności, jeżeli bon nie został zrealizowany.

Przykład 2

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży torebek i odzieży skórzanej. Niejednokrotnie sprzedaje klientom bony o różnych wartości. Termin ważności tych bonów to dwa miesiące. Klient nabywa bon a potem przy jego realizacji wymienia go na konkretny towar. Podatnik zidentyfikował 4 bony o łącznej wartości 1.200zł, które nie zostały zrealizowane a ich termin ważności opiewał na datę 31 lipiec 2019r. Kiedy podatnik powinien opodatkować przychód z tytułu sprzedaży danego bona i czy w ogóle?

Podatnik powinien opodatkować podatkiem dochodowym PIT przychód ze sprzedaży bona w dniu 1 sierpnia 2019r. a więc w pierwszym dniu upływu terminu ważności danych bonów. Kwota, jaka będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym PIT to 1.200zł.

Bony w kosztach podatnika prowadzącego działalność gospodarczą

Podatnik, który zakupił bon (voucher) w celu np. przekazania go klientowi w celach inspiracji do dalszej, dobrej współpracy będzie mógł zaliczyć jego wartość do kosztów uzyskania przychodu, jeżeli koszt ten nie będzie stanowił wydatków na reprezentację.

Kolejną istotną kwestią jest to, że nabycie bonu musi być właściwie udokumentowane, czyli fakturą.

Z kolei, jeżeli sprzedawca bonu wystawia za niego notę obciążeniową, wówczas na mocy § 13 pkt 5 rozporządzenia w sprawie prowadzenia PKPiR należałoby zweryfikować czy potwierdza ona fakt przeprowadzenia transakcji oraz czy zawiera ona wszystkie elementy dowodu poniesienia wydatku zgodnie z § 12 ust. 3 pkt 2 ww. rozporządzenia a mianowicie:

• wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy,
• datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym że jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednej daty,
• przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,
• podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych

– oznaczone numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu z zapisami księgowymi dokonanymi na jego podstawie.

Jeżeli tak, wówczas będzie mogła stanowić u podatnika nabywcy koszt uzyskania przychodu w jego firmie.