Rozliczenie straty podatkowej w 2020 w JDG

W jaki sposób podatnik może rozliczyć stratę podatkową w 2020r w działalności gospodarczej?

Przez wiele ostatnich lat występował jedyny, ustawowy sposób odliczenia powstałej straty podatkowej. W 2019r. wprowadzono nową możliwość odliczenia straty podatkowej do wysokości jednorazowo 5.000.000zł.

Aktualnie w związku z negatywnymi konsekwencjami oddziaływania pandemii Covid-19 Resort Finansów wprowadził trzecią opcję rozliczenia straty podatkowej. Z jakiej opcji warto skorzystać? Na czym polegają pozostałe możliwości? Co oferuje podatnikowi nowy sposób odliczenia straty podatkowej w związku z negatywnymi konsekwencjami oddziaływania pandemii Covid-19? Na te i wiele innych pytań odpowiedziano w niniejszej publikacji.

Czym jest strata podatkowa?

Strata w działalności gospodarczej oznacza, iż podatnik w danym okresie rozliczeniowym (miesiąc, kwartał, rok) poniósł większe koszty aniżeli osiągnął przychody.

Strata podatkowa może pomniejszać dochód z działalności gospodarczej na określonych zasadach jednak pod warunkiem, iż podatnik prowadzący działalność wybrał formę opodatkowania według skali podatkowej lub podatku liniowego.

Pewnym wyjątkiem od powyższej reguły jest przypadek, w którym podatnik zmienił formę opodatkowania z podatku liniowego, skali podatkowej na ryczałt. W takich okolicznościach będzie mógł odliczyć stratę podatkową według niżej wymienionych zasad, ale od przychodów z ryczałtu (straty, które wystąpiły w czasie obowiązywania w działalności skali podatkowej albo podatku liniowego).

Strata podatkowa a nowe rozwiązania w związku z zaistnieniem pandemii

Rząd wobec rozprzestrzeniającego się wirusa Covid-19 przedstawił trzy projekty ustaw ratujących polską gospodarkę przed skutkami pandemii. Jednym z nich, (który to wszedł w życie 31 marca 2020r.) jest projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw zwany dalej ustawą o zwalczaniu skutków pandemii Covid-19 w gospodarce.

W tej ustawie prawodawca wprowadził szczególną, dodatkową procedurę umożliwiającą rozliczenie straty podatkowej wstecz. O tym w dalszej części publikacji.

Rozliczenie straty podatkowej na dotychczasowych zasadach

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwanej dalej ustawą o PIT podatnik prowadzący działalność gospodarczą może odliczyć od rocznego dochodu uzyskanego z poprzednim roku podatkowym – straty podatkowe (z 5 ostatnich lat przed rokiem odliczenia) pochodzące ze źródła przychodów w tym wypadku z działalności:

• w wysokości nieprzekraczającej łącznie 50% z tych strat w kolejno pięciu następujących po sobie latach,
• jednorazowo w wysokości 100% jednak do wysokości 5.000.000 zł a resztę w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych.

Pierwszy sposób odliczenia straty wymaga, aby w jednym roku wielkość odliczonej straty wyniosła maksymalnie 50%. Pozwala to odliczyć stratę lub straty podatkowe (oczywiście, jeżeli wysokość dochodu jest odpowiednia) w ciągu 2 lat.

Drugi przypadek umożliwia podatnikowi odliczenie od dochodu w sposób jednorazowy stratę podatkową do kwoty 5.000.000zł w jednym roku a w kolejnych pięciu latach nadwyżkę ponad tę kwotę, przy czym odliczenie w kolejnych pięciu latach nie może przekroczyć 50% wysokości straty.

Nowa opcja rozliczenia straty podatkowej dotyczy strat poniesionych od 2019r.

W pierwszej opcji rozliczenia straty podatkowej podatnik może z niej skorzystać w odniesieniu do strat podatkowych powstałych w ciągu 5 ostatnich lat poprzedzających rok rozliczeniowy. Opcja ta obowiązywała wcześniej i obowiązuje nadal.

Druga opcja pozwala odliczyć od dochodu stratę podatkową, ale powstałą dopiero od stycznia 2019r. Opcja ta pojawiła się od 2019r. i obowiązuje również aktualnie.

Zatem w 2020r. podatnik ma do wyboru już dwie opcje rozliczenia (odliczenia od dochodu) strat podatkowych.

Nie wszystkie straty można zaliczyć do straty podatkowej możliwej do odliczenia od dochodu

Bardzo istotną kwestią przy ustalania dochodu / straty podatkowej jest to, iż nie wszystkie straty poniesione w związku z osiąganiem przychodów w ramach działalności gospodarczej (i poza nią) są możliwe do zaliczenia w skład ostatecznej, rocznej kwoty straty podatkowej możliwej do odliczenia od przyszłych dochodów.

Przy ustalaniu dochodu, straty związanej z działalnością gospodarczą podatnik nie uwzględni strat związanych z:

• odpłatnym zbyciem walut wirtualnych,
• niezrealizowanymi zyskami w kontekście sprzedaży majątku poza granicami RP,
• źródłami przychodów zwolnionych z podatku dochodowego,
• odpłatnym zbyciem nieruchomości lub ich części, udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego użytkowania gruntów, innych rzeczy, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Specyfika składek ZUS ubezpieczenia społecznego opłacanych tylko za przedsiębiorcę

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą dokonują odliczenia składek ZUS ubezpieczenia społecznego (chodzi tylko o składki, które przedsiębiorca opłaca wyłącznie za siebie), emerytalna, rentowa, chorobowa, wypadkowa – 992,30zł albo 915,46zł bez dobrowolnego chorobowego w dwojaki sposób:

• w miesiącu zapłaty tych składek – kwota składek ubezpieczenia społecznego odliczana jest od dochodu,
• w miesiącu zapłaty tych składek – kwota składek ubezpieczenia społecznego ujmowana jest w koszty firmy.

Powyższe rozliczenie nie dotyczy składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy
oraz funduszu pracy.

Warto przy tej okazji dodać, iż gdy:

• kształtuje się w ciągu roku strata podatkowa przewyższająca sumę rocznych składek na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorcy albo
• suma strat podatkowych z ostatnich 5 lat możliwych do odliczenia w ciągu roku powoduje brak dochodu w skali roku,

– wówczas nie warto korzystać z pierwszego rozwiązania a więc odliczać od dochodu składki ubezpieczenia społecznego przedsiębiorcy.

Ponadto, gdy podatnik osiąga przychody także spoza prowadzonej działalności gospodarczej może się okazać, iż warto odliczyć składki ZUS płacone z tytułu prowadzonej działalności od innego źródła przychodu, np. w sytuacji, gdy z działalności podatnik poniósł stratę.

Warto pamiętać, iż stratę podatkową można odliczyć już na etapie ustalania zaliczki na podatek dochodowy

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą, który poniósł w latach ubiegłych stratę podatkową może ją już odliczyć w czasie ustalania miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy w 2020r.:

• 50% straty (lub sumy strat) z 5 ostatnich lat ubiegłych przed rokiem rozliczeniowym,
• 100% straty poniesionej za rok 2019 (nie więcej niż 5.000.000zł jednorazowo a następnie po maksymalnie 50% w pięciu kolejnych latach).

Obydwa rozwiązania nie dotyczą ryczałtu ani karty podatkowej. Pewnym wyjątkiem, o którym nadmieniono już wcześniej jest zmiana formy opodatkowania z zasad ogólnych na ryczałt. Wtedy od przychodów uzyskiwanych w ryczałcie podatnik ma prawo odliczyć stratę podatkową według opisanych już wyżej zasad.

Trzecia możliwość odliczenia straty podatkowej – opcja powstała w ramach tarczy antykryzysowej

Nawiązując do art. 52k ustawy o PIT podatnicy prowadzący działalność gospodarczą, którzy odczuli negatywne konsekwencje wobec rozprzestrzeniającej się pandemii Covid-19 mogą jednorazowo obniżyć dochód lub przychód uzyskany w 2019r. z prowadzonej działalności gospodarczej o wysokość straty poniesionej w roku 2020, nie więcej jednak niż o kwotę 5 000 000 zł, jeżeli:

• ponieśli w 2020 r. stratę z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz
• uzyskali w 2020 r. łączne przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej niższe, o co najmniej 50% od łącznych przychodów uzyskanych w 2019 r. z tej działalności.

Podatnik, który w 2021r. chce dokonać odliczenia straty według nowej formuły, składa korektę zeznania za 2019r., w którym uwzględnia stratę poniesioną za rok 2020.

Jeżeli jednak nie dokona odliczenia straty według nowej zasady to pozostanie mu rozliczenie według dotychczas obowiązujących dwóch wcześniej objaśnionych opcji.