Kwota wolna od podatku i odliczenia składki zdrowotnej w Nowym Ładzie

Nowy Ład to program PIS całkowicie zmieniający dotychczasowy system podatkowy. Opublikowany projekt Polskiego Ładu zakłada wiele zmian, z jednej strony ma zostać podwyższona kwota wolna od podatku, jednak z drugiej strony przedsiębiorcy zostaną pozbawieni prawa do odliczenia od podatku zapłaconej składki zdrowotnej. Co więcej, zmienią się zasady naliczania składki zdrowotnej, przez co dla wielu osób wysokość tej daniny znacznie wzrośnie. W konsekwencji, osoby prowadzące działalność gospodarczą zapowiadanym zyskiem z podwyższonej kwoty wolnej pokryją koszt wynikający z braku możliwości odliczenia składki zdrowotnej. Niestety, tylko Ci najmniej zarabiający zyskają lub reforma podatkowa będzie dla nich neutralna. Zdecydowana większość przedsiębiorców straci na zmianach, od osiąganych dochodów zależeć będzie skala strat polskich firm dotkniętych już mocno przez panującą od ponad roku pandemię COVID-19, teraz zostaną na nich nałożone jeszcze dodatkowe obciążenia podatkowe.

Nowy Ład – jakie zmiany czekają przedsiębiorców?

26 lipca 2021 roku opublikowano projekt ustawy o o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, czyli tzw. Nowy Polski Ład.

Do najważniejszych zmian, jakie mają zostać wprowadzone od 1 stycznia 2022 roku należą:

• wzrost kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł,
• zwiększenie drugiego progu podatkowego (32%) do 120 000 zł,
• zmiana zasad ustalania podstawy składki zdrowotnej dla przedsiębiorców – składka zdrowotna naliczana od dochodu,
• brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku.

Dwie pierwsze zmiany miały zagwarantować podatnikom niższe obciążenia podatkowe, niestety kolejne zmiany odnoszące się do składki zdrowotnej sprawiają, że na reformie podatkowej zyska niewielki odsetek osób prowadzących działalność gospodarczą. Większość przedsiębiorców straci, a im wyższe dochody tym większe czekają ich obciążenia z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.

Składka zdrowotna w Nowym Ładzie

Nowe uregulowania prawne wprowadzają rewolucyjne zmiany w ustawie o składkach zdrowotnych. Składka zdrowotna wynosząca 9% podstawy opodatkowania do tej pory opłacana była przez przedsiębiorców ryczałtowo, a podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiło 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale poprzedniego roku, włącznie z wypłatami z zysku. W 2021 podstawa wymiaru składki zdrowotnej wynosiła 4 242,38 zł, przedsiębiorcy płacili daninę w wysokości 381,81, z czego mieli prawo odliczyć od podatku 7,75% zapłaconej składki a więc 328,78 zł. Realne obciążenie z tytułu składki zdrowotnej wynosiło zatem 1,25%, w 2021 roku było to zaledwie 55,03 zł.

Jeżeli zapowiadane zmiany wejdą w życie to począwszy od 1 stycznia 2022 roku osoby prowadzące działalność gospodarczą, będą zobowiązane do ustalenia podstawy opodatkowania dla składki zdrowotnej w zależności od dochodu. Wysokość składki wzrośnie zatem dla przedsiębiorców osiągających dochody wyższe niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale poprzedniego roku, włącznie z wypłatami z zysku. Druga zmiana odnosząca się do składki zdrowotnej dotknie już każdego przedsiębiorcę, ponieważ projekt ustawy zakłada całkowite wyeliminowanie przywileju odliczenia składki zdrowotnej od podatku. Realnym obciążeniem podatkowym z tytułu składki zdrowotnej będzie zatem 9% dochodu osiąganego z działalności. Im wyższy dochód, tym większe obciążenie. Kwota wolna i zwiększenie drugiego progu podatkowego częściowo zrekompensuje poniesione straty wynikające z braku możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku, jednak w praktyce tylko osoby osiągające stosunkowo niewielkie zyski z prowadzonego biznesu na zmianach zyskają lub reforma będzie dla nich neutralna podatkowo.

Przykład 1

Pani Zofia prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i osiąga dochód miesięczny w kwocie 5 000 zł. Wysokość składki zdrowotnej liczonej od dochodu wynosi zatem dla Pani Zofii 450 zł. Zapłacona danina jest wyższa o 68,19 zł w porównaniu do 2021 roku, co wydaje się stosunkowo niewielkim wzrostem obciążenia. W praktyce jednak  wzrost realnego obciążenia podatkowego dla Pani Zofii to 394,97 zł zł w porównaniu do 2021 roku, co przy dochodzie miesięcznym na poziomie 5 000 zł jest już sporym dodatkowym obciążeniem dla przedsiębiorcy.

Przykład 2

Pan Janusz prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i osiąga dochód miesięczny w kwocie 12 000 zł. Wysokość składki zdrowotnej liczonej od dochodu wynosi zatem dla Pana Janusza 1080 zł. Zapłacona danina jest zatem o 698,19 zł wyższa niż składka zdrowotna opłacana w 2021 roku, natomiast wzrost realnego obciążenia podatkowego wynosi dla Pana Janusza aż 1026,97 zł w porównaniu do aktualnego roku.

Jak widzimy na podstawie zaprezentowanych przykładów, realny wzrost obciążenia podatkowego z uwagi na brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej odczują wszyscy przedsiębiorcy. Ci, osiągający stosunkowo niskie dochody wyrównają swoje straty dzięki nowej kwocie wolnej od podatku i podwyższeniu drugiego progu podatkowego, jednak osoby z wyższymi dochodami muszą liczyć się z tym, że sporą część osiągniętego zysku oddadzą do budżetu państwa.

Nowe zasady ustalania składki zdrowotnej – praktyczne problemy

Warto zwrócić uwagę na to, że planowane uregulowania prawne nie uwzględniają dotychczasowej praktyki w kwestii terminów ustalania dochodu za miesiąc poprzedni, co więcej nie biorą nawet pod uwagę obecnie obowiązujących przepisów w zakresie wystawiania faktur.

Nowy Ład wiąże się nie tylko ze wzrostem obciążeń podatkowych, ale także z nowymi obowiązkami, jakich przedsiębiorcy będą musieli dopełnić w celu ustalenia podstawy naliczenia składki zdrowotnej za każdy miesiąc. Zgodnie z planowanymi zmianami osoby prowadzące działalność gospodarczą zamiast ryczałtowej składki zdrowotnej zostaną obciążone daniną, której wysokość ustalana będzie na podstawie dochodu osiągniętego za dany miesiąc. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorcy będą musieli do 10-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który ma zostać opłacona składka przesłać dokumenty rozliczeniowe do ZUS, w których wyszczególnią dochód z danego miesiąca. Osoby zatrudniające pracowników będą mieć na to czas do 15-stego dnia miesiąca następującego po miesiącu, za który ustalana będzie kwota składki zdrowotnej do zapłaty.

Termin zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych ustalony jest na 20-sty dzień miesiąca następującego po miesiącu, który jest rozliczany. Osoby rozliczające się kwartalnie mają czas do 20-stego dnia miesiąca następującego po zakończeniu danego kwartału. Jeżeli zapowiadane zmiany wejdą w obowiązującym kształcie biura rachunkowe czeka prawdziwa rewolucja. Ustalenie dochodu dla wszystkich klientów do 10-tego/15-stego dnia miesiąca wydaje się nierealne, szczególnie biorąc pod uwagę to, że klienci potrzebują czasu na skompletowanie dokumentów i najczęściej zgodnie z umowami zawartymi z biurami rachunkowymi dostarczają dokumenty do 5-tego lub nawet 10-tego dnia miesiąca następującego po zakończonym miesiącu.

Nowe obowiązki związane z przesyłaniem do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych informacji o dochodzie z poprzedniego miesiąca kolidują też z prawem przedsiębiorcy do wystawienia faktury do 15-stego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła sprzedaż towaru bądź wykonanie usługi. Obowiązek podatkowy pomimo wystawienia faktury do 15-stego dnia miesiąca następującego po miesiącu sprzedaży towaru bądź wykonania usługi powstaje w miesiącu wykonania czynności, a więc zmienia kwotę dochodu, która zgodnie z planowanymi regulacjami miałaby zostać podana do informacji ZUS wcześniej.

Dotychczas przedsiębiorcy niezatrudniający pracowników, u których nie zaszły zmiany w zakresie podlegania do ubezpieczeń nie musieli składać co miesiąc deklaracji ZUS DRA ponieważ ZUS samodzielnie kopiował ich poprzednie deklaracje. Od 2022 roku osoby prowadzące działalność zostaną zatem obciążone nowymi obowiązkami ewidencyjnymi.

Drugi próg podatkowy i nowa kwota wolna od podatku

Opodatkowanie na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej dla przedsiębiorców polega na stosowaniu dwóch stawek w zależności od dochodów osiąganych z działalności, a mianowicie 17% i 32%. Dochody mieszczące się w pierwszym progu podatkowym, który dotychczas wynosił 85 528 zł, a po wprowadzonych zmianach ma wynosić 120 000 zł, są opodatkowane stawką podatku 17%. Po przekroczeniu określonego w przepisach drugiego progu podatkowego, a więc  85 528 zł w 2021 roku i zgodnie z planowanymi zmianami 120 000 zł w 2022 roku, nadwyżka dochodów ponad te kwoty opodatkowana jest 32% stawką podatku. Wysokość podatku ustalonego na zasadach ogólnych to określony procent dochodu, czyli przychodów pomniejszonych o koszty uzyskania tych przychodów.

Ustalanie dochodu według skali podatkowej pozwala na skorzystanie z kwoty wolnej od podatku, która dotychczas była zróżnicowana w zależności od osiąganego dochodu. Dla osób, których dochód nie przekraczał 8 000 zł w skali roku, dostępna była kwota wolna od podatku w wysokości 8 000  zł, co oznacza że te osoby nie płaciły podatku wcale. Dla osób osiągających dochód w przedziale 8 000 zł – 13 000 zł, kwota wolna od podatku zmniejszała się proporcjonalnie, a dla tych osiągających dochód powyżej 13 000 zł, ale nie przekraczający 85 528 zł, kwota wolna od podatku wynosiła stałe 3089 zł. Począwszy od dochodu przekraczającego 85 528 zł, kwota wolna od podatku zmniejszała się proporcjonalnie, aż do momentu osiągnięcia 127 000 zł dochodu, powyżej tej kwoty, kwota wolna od podatku nie przysługiwała wcale.

Nowy Ład zakłada zwiększenie kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł dla wszystkich podatników rozliczających się zgodnie z zasadami ogólnymi.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistkę Karolinę Szopę.

Masz sugestię lub pomysł, co można zmienić lub ulepszyć w naszym oprogramowaniu, napisz do Nas, wszelkie pomysły są mile widziane!

O wszystkich funkcjach naszego programu dowiesz się na naszej stronie z cenami oraz z naszych podręczników, znajdziesz je pod tym adresem.

Jeśli potrzebujesz dodatkowych informacji, skontaktuj się z nami:

• pomoc@360ksiegowosc.pl
• +22 30 75 777
• lub napisz na czacie