Etat i własna firma – czy można pracować na UOP i prowadzić JDG?

Są zwolennicy pracy na podstawie stosunku pracy, jak i ci, którzy wolą prowadzić swoją działalność. Każdy z nich jest w stanie wskazać plusy i minusy każdego z tych rodzajów aktywności zawodowych, jak również wymienić te cechy, które przeważają za ich aktualną preferencją.

Są jednak i tacy, którzy nie zamierzają zamykać się w ramach tylko jednego wariantu i wybierają oba.

Etat i własna firma, to dobra opcja dla osób, które „po godzinach” w ograniczonym zakresie dorabiają do pensji oraz tych, które chciałyby całkowicie się uniezależnić, ale najpierw wolą zbadać grunt przed rozwiązaniem stosunku pracy.

Jak wygląda łączenie umowy o pracę i jednoosobowej działalności gospodarczej? Czy oprócz tego można jeszcze prowadzić spółkę?

Etat i własna firma – legalne, ale nie zawsze możliwe

Etat i własna firma to całkowicie legalny scenariusz. Polskie prawo nie zabrania łączenia pracy na etacie z prowadzeniem jednoosobowej działalności gospodarczej. Nie jest to zresztą zjawisko kontrowersyjne, czy rzadkie.

W taki sposób pracuje wiele osób, szczególnie te, które dopiero rozwijają swój biznes po godzinach pracy etatowej, licząc, że w przyszłości przejdą „na swoje”.

Zanim firma zacznie generować zadowalające dochody, trzeba przecież z czegoś żyć, a etat ma ten plus, że jest stabilny i przewidywalny.

Ważne! Łączenie etatu i własnej firmy nie dotyczy wyłącznie JDG – pracownik może być jednocześnie również udziałowcem spółki oraz członkiem organów spółki kapitałowej, np. prezesem zarządu w spółce z o.o.

Zatem zawiązywanie stosunku pracy i prowadzenie JDG jest zasadniczo dozwolone.

Nie każdy jednak będzie w stanie funkcjonować na rynku w ten sposób. Czasami będzie to wynikało z samych przepisów prawa, innym razem z klauzul umownych.

W tym pierwszym przypadku najczęściej chodzi o osoby wykonujące pracę na rzecz społeczeństwa.

Urzędnicy nie mogą prowadzić działalności związanej ze swoimi obowiązkami służbowymi, jeśli mogłoby to budzić podejrzenia o konflikt interesów. 

Dla przykładu osoba pracująca w urzędzie melioracji, nie może prowadzić firmy świadczącej usługi związane z zakładaniem przyłączy wody.

Również zawody prawnicze są ograniczone co do łączenia etatu z JDG.

Z jednej strony adwokat nie może pozostawać w stosunku pracy przy jednoczesnym świadczeniu usług adwokackich, z drugiej sędzia nie może prowadzić firmy.

Klauzula zakazu konkurencji podpisana przez pracownika może zabronić mu prowadzenia własnej działalności o podobnym profilu i zakresie usług co ta jego pracodawcy.

Zakazy konkurencji najczęściej dotyczą zarówno pracy dla innej firmy, zakładania własnego przedsiębiorstwa, jak również sprawowania funkcji członka zarządu w spółce.

Czy można pracować na cały etat i prowadzić firmę?

Przepisy KP nie zabraniają wykonywania pracy w oparciu o umowę o pracę i jednoczesnego prowadzenia firmy.

Jest jednak pewien aspekt, który może być zastanawiający. Mianowicie chodzi o godzinowe i dobowe limity pracy oraz minimalne przerwy.

Prawodawca zdecydował, iż:

• dobowy czas pracy nie może przekraczać 8 godzin, oraz
• tygodniowy czas pracy nie może przekraczać średnio 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, oraz
• pracownikowi przysługuje co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku na dobę oraz 35 godzin odpoczynku tygodniowo.

Czy zatem łącząc etat z własną firmą, trzeba przestrzegać powyższych limitów? Nie, powyższe normy nie dotyczą prowadzenia działalności gospodarczej.

Poza tym dobowe i tygodniowe limity oraz przerwy dotyczą pracodawcy. Zostały wprowadzone, aby nie wykorzystywał on swoich pracowników ponad miarę.

Pracownik z kolei może sobie dokładać pracy w sposób całkowicie swobodny.

Od jego samopoczucia oraz sił witalnych zależy, ile czasu może spożytkować na pracę w ciągu doby.

Musi jednak pamiętać, że jego obowiązkiem jest być dyspozycyjnym w godzinach pracy na etacie – czyli idąc do zakładu pracy, powinien być co najmniej wypoczęty i skupiony.

Pamiętać należy także o prowadzeniu księgowości, warto założyć konto w 360 Księgowość:

Czy trzeba zawiadamiać pracodawcę o własnej firmie?

Łączenie pracy na etacie z prowadzeniem własnej firmy nie jest całkiem neutralne, jeżeli chodzi o podatki i składki ZUS. Mimo to dla pracodawców taki sposób prowadzenia aktywności zawodowej nic nie zmienia.

Nie mają oni z tego tytułu więcej obowiązków, nie zyskują również żadnych preferencji.

Stąd też pracownik nie jest prawnie zobligowany do informowania swojego przełożonego, że po godzinach prowadzi swój biznes, nienależnie czy jest to działalność nierejestrowana, JDG czy też spółka prawa handlowego.

Pracownik, podpisując umowę o pracę, zobowiązuje się do wykonywania określonych zadań.

Dopóki zatem jest w stanie się z nich wywiązywać, pracodawcy nie powinno interesować, co jego podwładny robi w czasie wolnym.

Tak samo jest to od strony pracownika – jeżeli jego biznes nie koliduje z jego pracą, nie ma powodów, aby „spowiadał” się on swojemu pracodawcy ze swoich wyborów życiowych.

Etat i własna firma – co z PIT?

Kwestie rozliczenia podatku dochodowego w przypadku etatu pozostają w gestii pracodawcy.

Pracownik nie musi się tym martwić. Inaczej jest już w aspekcie prowadzenia biznesu – przedsiębiorcy z tytułu prowadzonej działalności muszą samodzielnie odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy.

Robią to raz w miesiącu lub co kwartał (zależy od wybranych preferencji).

Ponadto każdy podatnik co roku rozlicza tzw. roczną deklarację podatkową.

W zależności od formy opodatkowania należy stosować inne formularze:

• przy wyborze skali podatkowej – podatnik składa jeden PIT-36 i wykazuje w nim dochody z umowy o pracę oraz JDG;
• przy podatku liniowym – podatnik składa PIT-37 dla dochodów z etatu oraz oraz PIT-36L dla dochodów z działalności gospodarczej;
• przy ryczałcie – tutaj również podatnik składa dwie deklaracje – PIT-37 dla rozliczenia umowy o pracę oraz PIT-28 dla rozliczenia z JDG.

Co z kwotą wolną od podatku?

Jeżeli podatnik wybierze rozliczanie się z działalności gospodarczej na podstawie zasad ogólnych (skali podatkowej), wówczas może mieć problem z rozliczeniem podatku dochodowego z uwagi na kwotę wolną od podatku.

Trzeba zdawać sobie sprawę, iż przepisy podatkowe pozwalają uwzględnić tę preferencję jedynie raz dla wszystkich źródeł dochodu.

Jednakże w przypadku opodatkowania działalności gospodarczej kwota wolna od podatku jest uwzględniana automatycznie w obliczeniach zaliczek na podatek (zaliczki muszą być obliczane i opłacane).

Nie ma tutaj możliwości pominięcia tego aspektu. Pracodawca z kolei może (ale nie musi) uwzględniać w trakcie roku podatek z uwzględnieniem kwoty wolnej od podatku.

Może się zatem zdarzyć, że kwota wolna zostanie wyliczona oddzielnie z dwóch źródeł.

W takim wypadku w rocznym rozliczeniu podatnik będzie musiał wyrównać fiskusowi niezapłacony podatek dochodowy.

Co z ZUS?

W kwestii składek ZUS sprawa jest nieco prostsza. Co do zasady, podatnik samodzielnie musi uiszczać wyłącznie składki zdrowotne. 

Wygląda to w ten sposób, że pracodawca w dalszym ciągu musi opłacać składki społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe) i zdrowotne za swojego pracownika.

Zatem tutaj nic się nie zmienia. Dodatkowo jeśli z etatu ubezpieczony otrzymuje co najmniej minimalne wynagrodzenie krajowe, wtedy nie musi już opłacać składek społecznych z działalności gospodarczej.

Obowiązkowe sąd jednak składki zdrowotne (tj. są opłacane podwójnie).

Korzyści z łączenia etatu i własnej firmy

Zasadniczo osoby, które łączą etat i działalność gospodarczą, nie robią tego dla przyjemności, a dlatego że potrzebują pieniędzy. Można by zatem wskazać, że korzyścią jest większy zysk i na tym poprzestać.

Zastanówmy się jednak również nad innymi za i przeciw takiego rozwiązania – być może ktoś będzie chciał połączyć umowę o pracę na pół etatu z JDG.

Jakie są korzyści z łączenia UoP i własnej działalności?

Możemy wskazać tutaj na:

• zwiększenie zysków – podatnik uzyskuje dochód z dwóch źródeł;
• dywersyfikacja źródeł dochodów – podatnik posiada bezpieczeństwo finansowe w razie utraty pracy;
• optymalizację podatkową – możliwe staje się wliczanie kosztów w JDG (jedynie przy podatku progresywnym i liniowym).
• elastyczność – możliwe jest rozwijanie własnych pomysłów „po godzinach”;
• zabezpieczenie emerytalne – pracodawca odkłada za pracownika pełne składki ZUS z etatu, firma wówczas uzyskuje niemal „czysty” zysk.

Nie jest jednak to wszystko takie kolorowe, istnieją tutaj również pewne ryzyka i ograniczenia. Jakie?

• przemęczenie i brak możliwości odpoczynku – długie godziny pracy, również w weekendy, mogą prowadzić do permanentnego zmęczenia oraz wypalenia zawodowego;
• brak czasu na rozwój firmy – godziny spędzone w pracy to czas, w którym przedsiębiorca nie może poświęcać się swojej firmie;
• podwójne składki ZUS – jeżeli umowa o pracę nie zapewnia minimalnego wynagrodzenia, pracownika-przedsiębiorcę obowiązuje podwójne oskładkowanie; w pozostałych wypadkach podwójna jest jedynie składka zdrowotna;
• zakaz konkurencji – prowadzenie JDG o profilu tożsamym z tym pracodawcy może być problematyczne; pracodawcy często zabezpieczają się umowami o zakazie konkurencji.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego