Własny biznes w praktyce – korzyści i wady prowadzenia działalności gospodarczej

Prowadzenie własnej firmy nie jest łatwe i wiąże się z dużą odpowiedzialnością oraz wieloma obowiązkami, jednak korzyści płynące z tej formy zarabiania są nieocenione. W dzisiejszym artykule przeanalizujemy wady i zalety takiego rozwiązania. Dla kogo przeznaczona jest jednoosobowa działalność gospodarcza, kiedy się opłaca, a komu lepiej będzie na etacie?

Korzyści płynące z prowadzenia własnej działalności

Jedną z głównych zalet posiadania własnej firmy jest wolność wyboru, dzięki temu możemy samodzielnie decydować o godzinach pracy, sumarycznej ilości przepracowanych godzin, ilości przyjmowanych zleceń. Wraz z kontrahentami ustalane są terminy realizacji usług czy dostaw towarów, a zatem nikt inny nie narzuca nam sztywnych terminów wykonania określonych zadań. Oczywiście często zdarza się, że otrzymanie danego zlecenia czy kontraktu uzależnione jest od terminu wykonania, jednak o ewentualnej nadprogramowej pracy „po godzinach” decydujemy tylko my.

Zakres obowiązków przedsiębiorcy odnosi się nie tylko do ustalania harmonogramu pracy, ale także do wszelkich kluczowych decyzji, jakie należy podjąć w przedsiębiorstwie, począwszy od wyboru sposoby opodatkowania, biura rachunkowego, używanego w działalności sprzętu i oprogramowania, realizowanych inwestycji, aż po sam przedmiot prowadzonej działalności, dobór kontrahentów itd. Taka swoboda to duże udogodnienie w porównaniu do pracy na etacie, jednak trzeba pamiętać że to również duża odpowiedzialność, gdyż powodzenie biznesu spoczywa tylko na nas, od jednej złej decyzji może zależeć sukces lub porażka firmy.

Z drugiej strony samozatrudnienie to znacznie więcej obowiązków formalnych do spełnienia niż w przypadku pracy na podstawie umowy o pracę, zlecenie czy umowy o dzieło. Osoba prowadząca działalność gospodarczą musi bowiem pamiętać o dopełnieniu wszelkich formalności, takich jak terminowe rozliczenie podatku (złożenie odpowiednich deklaracji i druków, zapłata zobowiązania podatkowego), pilnować odpowiedniego udokumentowania przychodów i kosztów, dbać o rozwój przedsiębiorstwa poprzez marketing i reklamę, poszukiwać rynków zbytu swoich produktów i usług, stale doskonalić oferowany produkt itd. Już samo założenie własnej działalności gospodarczej to szereg decyzji, które musi podjąć przyszły przedsiębiorca.

Praca na własny rachunek to często praca 24 godziny na dobę. Przedsiębiorca (w szczególności w początkowej fazie biznesu, kiedy jest na etapie zdobywania kontrahentów i poszukiwania rynku zbytu swoich produktów) powinien być dostępny pod telefonem cały czas i szybko odpisywać na maile. W przeciwnym wypadku istnieje ryzyko utraty klientów, którzy potrzebują czasu aby się przyzwyczaić i docenić współpracę z nami.

Z jednej strony osoba prowadząca własną działalność nie jest uzależniona od szefa w ustalaniu terminu swojego urlopu, z drugiej jednak strony z uwagi na zobowiązania zawodowe nie zawsze może sobie na ten urlop pozwolić. Podobnie w przypadku zwolnienia chorobowego, nie każdy rodzaj biznesu może zostać przerwany na czas choroby przedsiębiorcy, w razie gdy ten nie jest w stanie pracować, często zmuszony jest do szybkiego poszukiwania zastępstwa, co w zależności od specyfiki prowadzonej działalności może okazać się trudnym do zrealizowania przedsięwzięciem.

Koszty prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej

Do stałych kosztów ponoszonych przez przedsiębiorców należy przede wszystkim ZUS. Wysokość składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy zależy od długości prowadzenia firmy, a czasem również od generowanych przychodów. Osoby zakładające firmę opłacają tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne przez pierwszych pełnych 6 miesięcy, a później przez kolejne dwa lata uiszczają składkę zdrowotną i składki społeczne w preferencyjnej wysokości. Następnie konieczne jest przejście na tzw. duży ZUS i regulowanie standardowych kwot składek na ubezpieczenia i Fundusz Pracy. Korzystanie z przywilejów w postaci ulgi na start i preferencyjnego ZUS-u możliwe jest wyłącznie po spełnieniu określonych warunków. Dodatkowo w razie osiągania niskich przychodów, przedsiębiorca zyskuje prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne uzależnionych od osiąganych przychodów w działalności.

Stawka podatku uzależniona jest od wybranej formy opodatkowania, a podstawę do jego ustalenia stanowi dochód lub przychód przedsiębiorcy.

Niezaprzeczalnym plusem prowadzenia działalności gospodarczej jest możliwość zaliczania do kosztów faktycznie poniesionych wydatków związanych z firmą. Koszty uzyskania przychodów  to racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki firmowe, dobrze udokumentowane i poniesione w celu osiągnięcia przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów.  W przypadku pracy na etacie przysługują nam stałe, bardzo niskie koszty uzyskania przychodów, o które możemy pomniejszyć przychód w celu ustalenia podstawy do opodatkowania. W działalności do PKPiR zaliczyć możemy faktycznie poniesione wydatki. Im wyższe koszty generowane w firmie, tym niższy podatek do zapłaty. Trzeba mieć na uwadze, że nie każda forma opodatkowania daje możliwość rozliczania kosztów, wyłączony z tej preferencji jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i skala podatkowa, w zamian oferujące bardzo atrakcyjne stawki podatku w porównaniu do zasad ogólnych czy podatku liniowego.

Ubezpieczenia i zasiłki w działalności

Przedsiębiorca zgłaszający się do ubezpieczeń powinien szczegółowo rozważyć swoją sytuację w odniesieniu do oczekiwań w kwestii ewentualnych zasiłków. Przykładowo kobieta starająca się o dziecko i zakładająca firmę musi wziąć pod uwagę, że skutkiem korzystania z ulgi na start jest brak możliwości zgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, przez co w razie macierzyństwa nie będzie miała prawa do zasiłku macierzyńskiego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Podobnie w przypadku choroby, przedsiębiorca nie opłacający składek na ubezpieczenie chorobowe, nie otrzyma zasiłku z ZUS-u. Dodatkowo im wyższą osoba prowadząca działalność zadeklaruje podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, tym wyższy będzie jej przysługiwać zasiłek chorobowy/macierzyński w przypadku choroby lub urodzenia dziecka. Od zadeklarowanej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zależy też przyszła emerytura przedsiębiorcy.

Własna działalność gospodarcza a oferty i kredyty

Prowadzenie firmy rządzi się swoimi prawami na rynku i tak przedsiębiorcy mogą otrzymać lepszą ofertę starając się o abonament na telefon czy Internet lub chcąc skorzystać z leasingu, najmu pojazdu i innych sprzętów wykorzystywanych w firmie. Z drugiej strony banki udzielające kredytów i pożyczek podchodzą do przedsiębiorców z pewną dozą nieufności. Pozyskanie dodatkowych środków, zarówno dla celów firmowych jak i prywatnych wiąże się zazwyczaj z zdecydowanie większą ilością formalności, czasem oczekiwania na decyzję i licznymi wymogami koniecznymi do spełnienia przez przedsiębiorcę.

Reasumując, możemy stwierdzić, że praca na własny rachunek ma swoje wady i zalety, a samo założenie jednoosobowej działalności gospodarczej powinno być skrupulatnie przeanalizowane w odniesieniu do indywidualnej sytuacji osoby rozważającej rejestrację firmy i w oparciu o swoje oczekiwania. Część przedsiębiorców nie wyobraża sobie powrotu na etat, inni po próbie pracy na własny rachunek wolą wrócić do sztywno określonych godzin pracy i zakresu obowiązków.