Świadczenie usług krajowych i sprzedaż towarów w procedurze odwrotnego obciążenia

Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga znajomości wielu przepisów. Przykładowo sprzedawca będący czynnym podatnikiem VAT nie zawsze jest odpowiedzialny za rozliczenie podatku VAT, w wyjątkowych sytuacjach to nabywca towaru czy usługi zostanie obciążony tym obowiązkiem. Sprawdź kiedy i w jaki sposób wystawić fakturę na sprzedaż produktów i usług objętych procedurą odwrotnego obciążenia!

Czym jest odwrotne obciążenie?

Odwrotne obciążenie polega ona na tym, że to nabywca towaru lub usługi zobowiązuje się do naliczenia i odprowadzenia VAT. W standardowych przypadkach za rozliczenie tego podatku odpowiedzialny jest sprzedawca.

Obowiązek podatkowy przy dostawie towarów lub usług objętych systemem odwróconego VAT powstaje w momencie dokonania dostawy towarów bądź wykonania usługi. W razie, gdy przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, obowiązek podatkowy powstaje wówczas z chwilą jej otrzymania.

Sprzedaż jakich towarów i usług podlega procedurze odwrotnego obciążenia?

Odwrotne obciążenie to procedura stosowana do rozliczenia podatku VAT od niektórych towarów lub usług wyszczególnionych w załącznikach nr 11 i 14 do ustawy o VAT.

Przykładowo usługi objęte procedurą odwrotnego obciążenia to:

• roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych  (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków) ,
• roboty związane z rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych,
• roboty tynkarskie, malarskie, szklarskie, betoniarskie,
• roboty związane z wykonywaniem instalacji elektrycznych, cieplnych, wentylacyjnych, klimatyzacyjnych i gazowych,
• roboty związane ze wznoszeniem konstrukcji stalowych, z cegieł i kamienia,
• roboty związane z wykonywaniem elementów dekoracyjnych.

Katalog produktów objętych odwrotnym obciążeniem obejmuje m.in.:

• złoto w postaci surowca lub półproduktu,
• biżuterię i jej części oraz pozostałe wyroby jubilerskie i ich części, ze złota i srebra lub platerowane metalem szlachetnym,
• sprzęt elektroniczny (w transakcjach powyżej 20 tys.),
• odpady szklane, gumowe, z papieru i tektury, z tworzyw sztucznych,
• surowce wtórne metalowe, ze szkła,gumy, z papieru i tektury, z tworzyw sztucznych.

Jakie warunki muszą być spełnione aby zastosować odwrotne obciążenie?

Sprzedaż określonego rodzaju towaru lub usług nie uprawnia jeszcze do zastosowania systemu odwróconego VAT na fakturze i zobligowanie tym samym nabywcy do rozliczenia tego podatku. Wystawienie faktury z odwrotnym obciążeniem możliwe tylko wówczas, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

• dostawca towarów lub usług jest podatnikiem nie korzystającym z tzw. zwolnienia podmiotowego VAT, czyli do limitu 200 tys. zł;
• nabywcą jest czynny podatnik VAT;
• dostawa nie jest objęty zwolnieniem, co oznacza że zakupione towary bądź usługi nie będą wykorzystane wyłącznie do celów działalności podlegającej zwolnieniu z VAT.

W przypadku sprzedaży usług budowlanych objętych systemem odwrotnego obciążenia, w celu zastosowania tej procedury spełnione muszą być dodatkowe warunki, a mianowicie:

• obie strony transakcji posiadają status czynnych podatników VAT;
• usługodawca świadczy usługi budowlane wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT jako podwykonawca.

Wyjątek stanowią usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, niezależnie od innych przesłanek przy tego typu sprzedaży bezwzględnie należy zastosować odwrotne obciążenie.

Jak sprawdzić czy kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT?

W celu sprawdzenia czy nabywca towaru lub usługi jest zarejestrowany do VAT można skorzystać z ogólnopolskiego rejestru czynnych podatników VAT stworzonego przez Ministerstwo Finansów. Po wpisaniu numeru NIP kontrahenta otrzymamy informację czy jest on czynnym podatnikiem VAT.

W jaki sposób wystawić fakturę na sprzedaż towarów i usług objętych systemem odwróconego VAT?

Faktura stwierdzająca dokonanie dostawy towarów lub usług podlegających odwrotnemu obciążeniu powinna przede wszystkim zawierać adnotację „odwrotne obciążenie”, co wskazuje na konieczność naliczenia i odprowadzenia podatku VAT przez nabywcę.

Faktura dokumentująca transakcję objętą procedurą odwrotnego obciążenia nie zawiera danych dotyczących:

• stawki podatku,
• sumy wartości sprzedaży netto,
• kwoty podatku.

Jakich formalności powinien dopełnić sprzedawca stosujący procedurę odwrotnego obciążenia?

Dostawca towaru lub usługi objętej odwróconym VAT ma obowiązek wykazać daną sprzedaż na deklaracji VAT-7 lub VAT-7K w zależności od częstotliwości rozliczenia z podatku VAT, w jednolitym pliku kontrolnym JPK-VAT, a także w informacji podsumowującej VAT-27. Jednolity plik kontrolny JPK-VAT oraz informację podsumowującą VAT-27 należy składać za okresy miesięczne w terminie   do 25-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu dokonania transakcji.

Dostawca wypełniając deklarację VAT-7 lub VAT-7K wykazuje sprzedaż towarów/usług objętych systemem odwróconego VAT w części C “Dostawa towarów oraz świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 lub 8 ustawy (wypełnia dostawca)” w poz. 31, a w informacji podsumowującej VAT-27 w części D “Informacja o świadczonych usługach do których ma zastosowanie art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy”.