Split payment w praktyce – część 2

Mechanizm podzielonej płatności to nowość w sposobie regulowania zobowiązań przez czynnych podatników VAT. Wiele firm ma jeszcze problemy z prawidłowym zastosowaniem tego mechanizmu. Warto zatem przyjrzeć się kilku praktycznym kwestiom problemowym wraz z ich rozwiązaniami dla głębszego zrozumienia działania mechanizmu split payment.

Kiedy bank nie utworzy rachunku VAT dla przedsiębiorcy

Specjalny rachunek VAT banki utworzyły dla wszystkich przedsiębiorców niezależnie czy są czynnymi podatnikami czy też nie. W przypadku podatników zwolnionych z VAT utworzone rachunki nie będą aktywne do momentu, gdy podatnik zarejestruje się jako czynny podatnik VAT. Warto przy tej okazji wspomnieć także o wyjątkowych sytuacjach, które wystąpią wśród przedsiębiorców. Jeżeli osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą nie posiada w ogóle rachunku firmowego w banku, to temu podatnikowi bank nie utworzy specjalnego rachunku VAT. Druga grupa podatników prowadzących działalność, której nie zostanie przypisany rachunek VAT to osoby fizyczne prowadzące działalność a jednocześnie korzystające z osobistego rachunku bankowego i nie posiadające rachunku firmowego. Ponadto zarówno w pierwszej jak i drugiej grupie podatników na aspekt utworzenia specjalnego konta VAT przez bank nie będzie miało znaczenia nawet czy jest czynny podatnikiem VAT czy też nie.

Jak technicznie wyglądają przelewy z zastosowaniem split payment

Podatnik nabywca, który otrzymuje zapłatę za fakturę z użyciem mechanizmu podzielonej płatności zaobserwuje:

• na swoim rachunku firmowym wpływ całej kwoty za fakturę,
• następnie bank dokona potrącenia kwoty VAT z rachunku firmowego i przekaże ją na specjalny rachunek VAT odbiorcy.

W sytuacji dokonania zapłaty za fakturę poprzez split payment podatnik sprzedawca na wyciągu bankowym zauważy:

• przekazanie kwoty VAT z danej faktury (dla której następuje płatność) na konto firmowe podatnika odbiorcy,
• dokonanie przez bank przelewu całej kwoty za opłacaną fakturę (łącznie z VAT) z rachunku firmowego podatnika sprzedawcy.

Oczywiście jeżeli podatnik dokonuje płatności za część faktury to odpowiednio powyższe potrącenia i przelewy będą dotyczyć danej części faktury i podatku VAT.

Obniżenie zobowiązania w podatku VAT ze względu na szybsze jego uregulowanie

Jedną z korzyści stosowania płatności z użyciem mechanizmu split payment jest możliwość obniżenia zobowiązania  podatkowego VAT (wynikającego ze złożonej za dany okres deklaracji VAT) ze względu na jego szybsze zapłacenie.

W myśl art. 108d ust. 1 ustawy o VAT w przypadku, gdy zapłata zobowiązania w podatku VAT (kwota wykazana na złożonej deklaracji VAT) będzie dokonana za pośrednictwem specjalnego rachunku VAT i we wcześniejszym terminie niż standardowy termin zapłaty podatku (do 25 dnia miesiąca następnego po miesiącu lub kwartale rozliczeniowym), kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku można obniżyć o kwotę wyliczoną według wzoru:

	n
S = Z × r ×	____
	360

W powyższym wzorze poszczególne litery oznaczają:

S – wyliczona kwota podatku VAT o którą obniża się łączne zobowiązanie podatku VAT do zapłaty wynikające z deklaracji VAT,

Z – kwota zobowiązania podatkowego z tytułu VAT wynikającą z deklaracji VAT (przed obniżeniem tego zobowiązania),

r – stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego obowiązującą na dwa dni robocze przed dniem zapłaty podatku (stopa ta od 05.03.2015r. wynosi 1,5%),

Wysokość stopy referencyjnej można sprawdzić na stronie:

https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/dzienne/stopy.htm

n – liczba dni od dnia obciążenia rachunku bankowego, dla którego prowadzony jest specjalny rachunek VAT (z wyłączeniem tego dnia), do dnia, w którym upływa termin zapłaty VAT (25 dnia miesiąca następnego po okresie rozliczeniowym), włącznie z tym dniem.

Przykład

Pan Wiesław prowadzi sprzedaż części i akcesoriów rowerowych. Podatnik jest czynnym podatnikiem VAT. Z tytułu zobowiązania podatkowego VAT za lipiec 2018r. kwota VAT do zapłaty wyniosła 6.725zł. Pan Wiesław uznał, że będzie miał możliwość wcześniejszego uiszczenia VAT a mianowicie 7 sierpnia 2018r.

Pan Wiesław w pierwszej kolejności wyliczył kwotę o jaką będzie mógł obniżyć łączne zobowiązanie podatku VAT.

S = 6.725zł x 1,5% x (25-7) / 360

S = 5zł

Zatem w tej sytuacji Pan Wiesław będzie mógł z uwagi na zapłatę 7 sierpnia 2018r. uiścić kwotę podatku VAT wynikającą z deklaracji VAT (6.725zł) obniżoną o kwotę 5zł czyli za miesiąc lipiec 2018r. będzie miał do zapłaty 6.720zł. Oczywiście dla skorzystania z powyższej preferencji zapłaty musi dokonać ze specjalnego rachunku VAT.

Zwrot środków zgromadzonych na specjalnym rachunku VAT

Podatnik ma możliwość złożyć umotywowany wniosek do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w sprawie przekazania środków pieniężnych zgromadzonych na specjalnym rachunku VAT na rachunek firmowy. Podatnik we wniosku określa kwotę środków pieniężnych jaka ma być przekazana (całość lub część). Naczelnik w drodze wydania postanowienia może wyrazić zgodę na przekazanie środków lub może odmówić. Na wydanie decyzji ma czas 60 dni od dnia otrzymania wniosku. Decyzja ta może zostać przekazana poprzez system teleinformatyczny albo poprzez środki komunikacji elektronicznej. Oczywiście bank także otrzymuje tę decyzję i dokonuje stosownego przekazania wynikającej z niej kwoty.

Jednakże naczelnik urzędu skarbowego może także wydać postanowienie o odmowie przekazania środków zgromadzonych na rachunku VAT. Taka sytuacja może nastąpić w wypadku:

• posiadania przez podatnika zaległości w VAT na dzień wydania decyzji,
• wystąpienia uzasadnionej obawy, że zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku VAT nie zostanie zapłacone, w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań VAT lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję zobowiązań z tytułu VAT,
• wystąpienia obawy, że zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowego.

Odpowiedzialność podatnika płacącego za pomocą split payment

Podatnik, który jest nabywcą i opłaca daną fakturę za pomocą mechanizmu podzielonej płatności może uniknąć odpowiedzialności związanej z niezapłaceniem przez sprzedawcę podatku VAT, wynikającego z danej faktury w określonych przypadkach. Są to m.in. sytuacje zawarte w:

• 105a ust. 1 ustawy o VAT czyli w przypadku nabyciu towarów wrażliwych ujętych w załączniku nr 13 do ustawy o VAT, gdzie za zobowiązania w podatku VAT sprzedawcy (w przypadku nieopłacenia przez niego VAT) solidarnie odpowiada także nabywca,
• 112b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT czyli w przypadku stwierdzenia przez organ podatkowy, że podatnik w złożonej deklaracji VAT wykazał:

1. kwotę VAT do zapłaty niższą od rzeczywistej,
2. kwotę zwrotu różnicy VAT lub kwotę zwrotu VAT naliczonego wyższą od rzeczywistej,
3. kwotę VAT do przeniesienia na następne okresy rozliczeniowe wyższą od od rzeczywistej,
4. kwotę zwrotu różnicy VAT, kwotę zwrotu podatku VAT naliczonego lub kwotę VAT do przeniesienia na następne okresy rozliczeniowe, zamiast wykazania kwoty VAT do zapłaty,

• 112b ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT czyli w sytuacji, gdy po zakończeniu kontroli podatkowej czy celno-skarbowej w razie stwierdzenia u podatnika w złożonej przez niego deklaracji VAT niższej kwoty podatku VAT do zapłaty niż rzeczywistej – ustalonej przez organ podatkowy, a następnie podatnik złożył korektę deklaracji uwzględniającą stwierdzone nieprawidłowości i wpłacił kwotę VAT lub zwrócił nienależną kwotę zwrotu VAT,
• 112c ustawy o VAT czyli nałożenia przez organ podatkowy dodatkowego zobowiązania podatkowego (100%) jeżeli w przypadkach wymienionych w punktach 2 i 3 zawyżona kwota podatku VAT wykazana w deklaracji VAT do zwrotu lub przeniesienia dotyczyła odliczenia VAT od faktur, które:
  • zostały wystawione przez podmiot nieistniejący,
  • stwierdzają czynności, które nie zostały w ogóle wykonane – w części dotyczącej tych czynności,
  • podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji,
  • potwierdzają czynności próby obejścia prawa oraz składania fałszywych oświadczeń – w części dotyczącej tych czynności.