Rozliczenie działalności psychologa

Prowadzenie własnej działalności gospodarczej jako psycholog niesie za sobą wiele korzyści, takich jak niezależność i elastyczność zawodowa, ale wiąże się również z koniecznością spełniania określonych wymogów podatkowych i księgowych.

Psychologowie muszą zadbać o właściwe rozliczanie swoich przychodów, wybór odpowiedniej formy opodatkowania oraz terminowe płacenie podatków czy składek ZUS.

Rejestracja działalności psychologa w CEIDG

Jednoosobowa działalność gospodarcza to najprostsza forma wykonywania działalności w Polsce. Jednoosobowa działalność gospodarcza psychologa podlega rejestracji w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Proces rejestracji działalności w CEIDG jest prosty i można go przeprowadzić online lub osobiście w urzędzie gminy/miasta.

Przed przystąpieniem do rejestracji warto przygotować następujące informacje:

• Nazwa firmy – nazwa musi zawierać co najmniej imię i nazwisko osoby zakładającej jednoosobową działalność gospodarzą, do nazwy można dodać np. gabinet psychologiczny czy centrum psychologii.
• Forma opodatkowania – psycholog musi zdecydować, czy chce rozliczać się według zasad ogólnych (skala podatkowa), liniowo czy ryczałtem.
• Kod PKD – dla działalności psychologa odpowiednim kodem jest 90.E „Pozostała działalność w zakresie opieki zdrowotnej, gdzie indziej niesklasyfikowana”. Podklasa ta obejmuje m.in.: działalność w zakresie zdrowia psychicznego świadczoną przez psychologów i psychoterapeutów.

Jaką formę opodatkowania może wybrać psycholog?

Wybór formy opodatkowania dla psychologa prowadzącego działalność gospodarczą jest kluczową decyzją, która może znacząco wpłynąć na obciążenia podatkowe.

Dobór najkorzystniejszej formy opodatkowania dla przedsiębiorcy to skomplikowany proces, ponieważ trzeba wziąć pod uwagę wiele czynników, takich jak poziom przychodów, koszty związane z prowadzeniem działalności, obowiązujące stawki podatku i składki zdrowotnej czy możliwość korzystania z ulg podatkowych.

Psycholog prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą może wybrać jedną z następujących form opodatkowania dla celów rozliczenia podatku dochodowego:

• Skala podatkowa (opodatkowanie według skali podatkowej 12% i 32%). Podstawą opodatkowania jest dochód (przychód minus koszty), przy czym12% stawka podatku stosowana jest do kwoty 120 000 zł dochodów, a 32% stawka podatku od nadwyżki ponad 120 000 zł. Przy skali podatkowej można korzystać z kwoty wolnej od podatku, różnego rodzaju ulg czy preferencji podatkowych. Składka zdrowotna przy tej formie opodatkowania wynosi 9% dochodu, czyli od przychodu pomniejszonego o koszty uzyskania przychodu.
• Podatek liniowy (opodatkowanie według 19%) – Podstawą opodatkowania jest dochód (przychód minus koszty), preferencyjna 19% stawka podatku liniowego stosowana niezależnie od wysokości dochodów wyklucza korzystanie z kwoty wolnej od podatku oraz większości ulg i preferencji podatkowych. Składka zdrowotna przy tej formie opodatkowania wynosi 4,9% od dochodu, czyli od przychodu pomniejszonego o koszty uzyskania przychodu.
• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – uproszczona forma rozliczeń podatku dochodowego, podstawą opodatkowania jest przychód bez możliwości pomniejszania go o poniesione koszty uzyskania przychodu. Podatek płaci się więc od przychodu, a nie od dochodu. Decydując się na rozliczenie ryczałtem należy pamiętać, że niezależnie od tego, jakie koszty prowadzenia działalności ponosi psycholog (np. wynajem gabinetu, zakup materiałów, szkolenia), nie może ich odliczyć od przychodu, co może zwiększyć realne obciążenie podatkowe w porównaniu do innych form opodatkowania. Wysokość stawki zależy od rodzaju działalności, dla psychologów przewidziano 14% stawkę ryczałtu. W przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych składka zdrowotna jest obliczana od przeciętnego miesięcznego przychodu i uzależniona od rocznego poziomu przychodów ryczałtowca.

 Koszty uzyskania przychodu w działalności psychologa

Psycholog, który wybrał jako formę opodatkowania skalę podatkową lub podatek liniowy może odliczać od przychodu koszty jego uzyskania.

Należy pamiętać, że w przypadku wysokich kosztów działalności, jak na przykład zakup czy wynajem lokalu, zakup specjalistycznego sprzętu, korzystniejszym rozwiązaniem dla przedsiębiorcy może okazać się opodatkowanie na zasadach ogólnych lub podatek liniowy, gdzie podatek płaci się od dochodu a nie od przychodu.

Do kosztów ponoszonych przez psychologów podlegających odliczeniu od podstawy opodatkowania należą w szczególności:

• zakup lub wynajem gabinetu,
• koszty mediów i utrzymania gabinetu (np. prąd, woda, ogrzewanie, internet czy telefon)
• zakup, wynajem, leasing sprzętu specjalistycznego,
• pozostałe wyposażenie gabinetu (np. meble, sprzęt komputerowy, dekoracje),
• materiały dydaktyczne i narzędzia pracy (np. testy psychologiczne, narzędzia diagnostyczne, literatura specjalistyczna),
• pozostałe materiały (np. artykułu biurowe, gospodarcze),
• koszty administracyjne (np. księgowość, marketing, usługi prawnicze),
• Wydatki na szkolenia i rozwój zawodowy.

Działalność psychologa a podatek VAT

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, usługi psychologa świadczone w ramach wolnego zawodu w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia korzystają ze zwolnienia przedmiotowego z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. d tej ustawy.

Aby móc skorzystać ze zwolnienia, konieczne jest spełnienie dwóch warunków jednocześnie:

• usługa musi mieć charakter profilaktyczny lub służyć ochronie czy poprawie zdrowia;
• usługa musi być świadczona przez odpowiedni podmiot, w tym przypadku przez osobę do tego uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów.

Interpretacje podatkowe również podkreślają, że w celu zastosowania zwolnienia podmiotowego z VAT obie przesłanki muszą być spełnione równocześnie.

Potwierdza to interpretacja indywidualna sygn. 0114-KDIP1-1.4012.132.2019.2.JO z dnia 23 maja 2019 roku wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w zakresie zwolnienia z VAT usług konsultacji psychologicznych, porad psychologicznych oraz psychoterapii.

„Analizując powołane regulacje należy zauważyć, że warunkiem zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług jest spełnienie łącznie dwóch przesłanek:

• przesłanki o charakterze przedmiotowym, dotyczącej rodzaju świadczonych usług, tj. usług w zakresie opieki medycznej, służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia,
• przesłanki o charakterze podmiotowym, odnoszącej się do usługodawcy, który musi być osobą wykonującą zawód lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej, psychologa lub inny zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej.

Niespełnienie chociażby jednej z ww. przesłanek powoduje, że zwolnienie nie ma zastosowania.”

Psychologowie spełniający powyższe warunki korzystają ze zwolnienia przedmiotowego z VAT, co oznacza że nie dokonują rejestracji jako podatnicy VAT czynni,  stosują stawkę „zw” i podstawę zwolnienia z VAT, czyli art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. d ustawy o podatku od towarów i usług.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistkę Karolinę Szopa