PPK, czyli pracowniczy plan kapitałowy.

Jak przedstawia prawodawca Pracowniczy Plan Kapitałowy (PPK) jest powszechnym systemem służącym gromadzeniu oszczędności na rzecz zwiększenia emerytur pracowniczych, zarządzany przez pracodawcę we współpracy z wybraną obowiązkowo instytucją finansową. System ten rządzi się swoimi prawami. Dobrze jest poznać kilka podstawowych zasad, które będę musieli spełnić pracodawcy zobowiązani do zaprowadzenia PPK w swoich firmach.

Co to jest PPK?

PPK stanowi system stworzony w celu systematycznego gromadzenia oszczędności przez uczestnika PPK z przeznaczeniem na ich wypłatę po osiągnięciu przez niego 60. roku życia, jako dodatek do osiągniętej wysokości emerytury oraz na inne cele określone w ustawie.

Istotnym jest, że środki gromadzone w PPK stanowią prywatną własność uczestnika PPK

Jakie podmioty obejmie nowy plan pracowniczy?

Pracownicze plany kapitałowe będą miały obowiązek utworzyć firmy, które zatrudniają, co najmniej:

• 250 osób zatrudnionych według stanu na dzień 31 grudnia 2018 r. – od 1 lipca 2019 r.,
• 50 osób zatrudnionych według stanu na dzień 30 czerwca 2019 r. – od 1 stycznia 2020 r.,
• 20 osób zatrudnionych według stanu na dzień 31 grudnia 2019 r. – od 1 lipca 2020 r.,

– oraz pozostałe zatrudniające od 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z art. 134 ust. 4 ustawy o PPK podmioty zatrudniające, należące do jednej grupy kapitałowej, są uprawnione do zawierania umów o zarządzanie i umów o prowadzenie PPK w ww. terminach w stosunku do podmiotu zatrudniającego, który zatrudnia największą liczbę osób zatrudnionych w tej grupie kapitałowej.

Z kolei, gdy podmiotem zatrudniającym okaże się jednostka należąca do sektora finansów publicznych, wówczas zawiera ona umowę o zarządzanie PPK od 1 stycznia 2021 r. a najpóźniej do dnia 10 kwietnia 2021 r.

Patrząc natomiast od strony pracownika, należy podkreślić, że uczestnictwo w PPK jest dobrowolne.

Przepisów ustawy nie stosuje się do:

• mikroprzedsiębiorcy, jeżeli wszystkie osoby zatrudnione złożą podmiotowi zatrudniającemu pisemną deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat na PPK,
• podmiotu zatrudniającego będącego osobą fizyczną, który zatrudnia, w zakresie niezwiązanym z działalnością gospodarczą tego podmiotu, osobę fizyczną, w zakresie niezwiązanym z działalnością gospodarczą tej osoby.

Nawiązując do punku 1 za mikroprzedsiębiorcę uważa się osobę fizyczną prowadzącą działalność, która, w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniała łącznie następujące warunki:

• zatrudniała średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
• osiągnęła roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Podstawowe zasady tworzenia PPK

Podmioty zobligowane do utworzenia PPK mają obowiązek zawarcia:

• umowy głównej o zarządzanie PPK (w postaci elektronicznej pozwalającej na utrwalenie jej treści na trwałym nośniku) pomiędzy zakładem pracy a wybraną instytucją finansową (zakłady ubezpieczeń, emerytalne, ewentualnie fundusze inwestycyjne), wybór instytucji podmiot zatrudniający dokonuje wraz z zakładową organizacją związkową działającą w tym podmiocie a jeśli ona nie występuje to w porozumieniu z reprezentacją osób zatrudnionych – wyłonioną w trybie przyjętym w danym zakładzie pracy,
• umowy indywidualnej w imieniu i na rzecz swojego pracownika (objętego PPK), pomiędzy zakładem a wybraną instytucją finansową.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o PPK podmiot zatrudniający zawiera umowę o zarządzanie PPK nie później niż na 10 dni roboczych przed dniem, w którym w stosunku do pierwszej osoby zatrudnionej jest obowiązany zawrzeć umowę o prowadzenie PPK.

Pracodawca nie zawiera umowy o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej, która najpóźniej w pierwszym dniu zatrudnienia ukończyła 70. rok życia.

Natomiast w przypadku osób zatrudnionych, które ukończyły 55. rok życia i nie ukończyły 70. roku życia, wyłącznie na ich wniosek, o czym zakład pracy musi poinformować te osoby.

Zakład pracy ma także obowiązek informować pracowników o warunkach zawartych umów indywidualnych a także o obowiązkach i uprawnieniach wynikających z bycia uczestnikiem PPK.

Obowiązki podmiotu prowadzącego PPK

Pracodawcy objęci obowiązkiem realizowania PPK muszą przede wszystkim wykonywać dwa podstawowe zadania:

• zarządcze:

1. zawarcie i prowadzenie umowy głównej i umów indywidualnych dotyczących PPK w imieniu i na rzecz pracowników,
2. przyjmowanie wniosków o zawarcie umowy indywidualnej,
3. uwzględnianie ewentualnych deklaracji o rezygnacji przez pracownika o dokonywaniu wpłat na rzecz PPK,
4. przekazywanie otrzymanych wniosków od pracowników do instytucji finansowej w zakresie wypłaty środków zgromadzonych na ich rachunku dotyczącym PPK w przedmiocie wypłaty tych środków,
5. uwzględnianie i realizowanie składanych deklaracji w zakresie podwyższenia składki podstawowej, wprowadzenia składki dodatkowej jak i jej zmiany,
6. zarządzanie i archiwizowanie całej dokumentacji PPK,

• rozliczeniowe:

1. pracodawca i pracownik finansują składki z własnych środków a pracodawca przekazuje je terminowo do instytucji finansowej,
2. zakład pracy przekazuje z własnych środków 1,5% od wynagrodzenia brutto, (przy czym kwota ta nie jest potrącana od wynagrodzenia zasadniczego) a pracownik finansuje 2% z wynagrodzenia brutto, które jest potrącane z tego wynagrodzenia,
3. składki finansowane zarówno przez pracodawcę jak i pracownika, pracodawca przekazuje do wybranej instytucji finansowej,
4. wszystkie powyższe czynności a więc kwoty na PPK pracodawca potrąca przy sporządzaniu list płac natomiast odprowadzenie składek do PPK musi nastąpić w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały obliczone i pobrane, z wyjątkiem sytuacji, gdzie wynagrodzenia wypłacane są w okresach krótszych niż miesiąc, wówczas składki na PPK za miesiąc przekazywane są do instytucji finansowej w terminie do ostatniego dnia miesiąca

Warto odnotować, że w ciągu 30 dni po zakończeniu kwartału Minister Pracy przekazuje każdemu uczestnikowi PPK tzw. wpłatę powitalną w kwocie 250 zł na jego rachunek PPK. Wpłatę powitalną otrzyma pracownik, który jest minimum od 3 miesięcy zapisany do PPK oraz dokonał wpłat podstawowych, czyli wpłat finansowanych po stronie pracownika.

Niestety w razie uchybienia przez zakład pracy w ramach nieprawidłowego prowadzenia PPK ustawodawca m.in. w art. 107, 109 oraz 110 ustawy o PPK przewidział kary. W przypadku, gdy zakład pracy albo osoba obowiązana do działania w imieniu tego zakładu nie dokonuje obligatoryjnego:

• zawarcia umowy o prowadzenie PPK w przewidzianym terminie w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej,
• dokonywania wpłat do PPK w przewidzianym przepisami terminie,
• zgłoszenia wymaganych ustawą danych albo zgłasza nieprawdziwe dane albo udziela w tych sprawach nieprawdziwych wyjaśnień lub odmawia ich udzielenia,
• prowadzenia dokumentacji związanej z obliczaniem wpłat do PPK

– podlega karze grzywny w wysokości od 1.000 zł do 1.000.000 zł.