Wprowadzenie podatku od plastiku ma na celu ochronę środowiska poprzez zniechęcenie przedsiębiorców i konsumentów do używania jednorazówek z plastiku i zastąpienie ich alternatywnymi ekologicznymi zamiennikami.

Podatek od plastiku od 1 stycznia 2024 roku!

Od 1 stycznia 2024 roku w Polsce obowiązuje nowy podatek od plastiku, czyli opłata za jednorazowe produkty z tworzyw sztucznych.

Nowa danina została wprowadzona na podstawie ustawy z dnia 14 kwietnia 2023 roku o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw.

Celem wprowadzonej ustawy jest wdrożenie do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 roku w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko, nazywanej również dyrektywą plastikową.

Dyrektywa przewiduje przede wszystkim ograniczenia we wprowadzaniu do obrotu, ograniczenia w stosowaniu oraz selektywną zbiórkę produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, produktów wykonanych z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych oraz narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne.

Kiedy będzie pobierany podatek od plastiku?

Począwszy od 1 stycznia 2024 roku przedsiębiorcy prowadzący jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego lub jednostki gastronomiczne, a także pakujący i oferujący produkty za pomocą urządzeń vendingowych (automatów wydających napoje, przekąski itd.), mają obowiązek pobierać opłaty od nabywających produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będące opakowaniami lub napoje albo żywność pakowane przez tego przedsiębiorcę w tego rodzaju opakowania.

Art. 3b ust. 1 i 2 ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej

„Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w których są oferowane produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku nr 6 do ustawy będące opakowaniami lub napoje lub żywność pakowane przez tego przedsiębiorcę w te produkty, jest obowiązany do pobrania opłaty od użytkownika końcowego nabywającego te produkty lub napoje lub żywność w tych produktach, zwanej dalej „opłatą”.

Do pobrania opłaty jest również obowiązany przedsiębiorca pakujący i oferujący – za pomocą urządzenia vendingowego, w tym umieszczonego także w miejscach innych niż jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego lub jednostki gastronomiczne – napoje lub żywność w produktach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy będących opakowaniami.”

Produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, od których pobierana jest nowa danina zostały wymienione w załączniku nr 6 do ustawy o o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw.

Zgodnie z tym załącznikiem do produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych podlegających zmniejszaniu stosowania zalicza się:

1) kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka;

2) pojemniki na żywność, w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest:

a) przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,

b) zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz

c) gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie

– w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.

Zwróćmy uwagę, że opłata od użytkownika końcowego nie dotyczy jednorazowych opakowań wykonanych z tworzyw sztucznych w przypadku, gdy zawierają żywność wymagającą dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie.

Załóż konto w 360 Księgowość i księguj do 6 miesięcy bezpłatnie

Jaka obowiązuje stawka opłaty za opakowania z tworzyw sztucznych?

Maksymalna stawka opłaty za opakowania z tworzyw sztucznych określona w art. 3c ust. 1 ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej wynosi 1za sztukę produktu jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionego w załączniku nr 6 do ustawy będącego opakowaniem.

Rzeczywistą stawkę tej opłaty ustala natomiast Minister właściwy do spraw klimatu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych oraz ministrem właściwym do spraw gospodarki określi, w drodze rozporządzenia , kierując się koniecznością trwałego zmniejszenia zużycia tych produktów oraz mając na uwadze negatywny wpływ tworzyw sztucznych na środowisko, a także akceptowalny społecznie poziom stawki opłaty.

Z rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 7.12.2023 r. w sprawie stawek opłaty za produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będące opakowaniami wynika, że stawka opłaty za sztukę produktu jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będącego opakowaniem, wymienionego w załączniku nr 6 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej wynosi:

1) 0,20 zł – w przypadku kubków na napoje, w tym ich pokrywek i wieczek;

2) 0,25 zł – w przypadku pojemników na żywność, w tym pojemników takich jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowanych w celu umieszczania w nich żywności, która jest:

1. a) przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,
2. b) zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz
3. c) gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie

– w tym pojemników na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.

Obowiązek zapewnienia przez przedsiębiorców dostępności opakowań alternatywnych

Dodatkowo wymienieni powyżej przedsiębiorcy od 1 stycznia 2024 roku są także zobligowani do zapewnienia dostępności opakowań alternatywnych do produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, będących opakowaniami, wytworzonych z materiałów innych niż tworzywa sztuczne, w tym innych niż tworzywa sztuczne ulegające biodegradacji, lub dostępności opakowań wielokrotnego użytku.

Obowiązek ten wynika z art. 3b ust. 3 ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i nie dotyczy przedsiębiorców pakujących i oferujących napoje lub żywność w produktach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych za pomocą urządzeń vendingowych.

Podatek od plastiku – wprowadzenie do obrotu produktów

Należy podkreślić, że podatek od plastiku dotyczy także przedsiębiorców wprowadzających do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.

Zgodnie z art. 3k ust.1 ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej, przedsiębiorca wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w sekcjach I i III załącznika nr 9 do ustawy jest obowiązany do ponoszenia corocznej opłaty na pokrycie kosztów:

1) zbierania odpadów powstałych z produktów tego samego rodzaju, które wprowadził do obrotu, pozostawionych w publicznych systemach zbierania odpadów, w tym na pokrycie kosztów utworzenia i utrzymania tych systemów, transportu tych odpadów i ich przetwarzania;

2) uprzątania oraz transportu i przetwarzania odpadów powstałych z produktów tego samego rodzaju jak odpady powstałe z produktów, które wprowadził do obrotu.

Natomiast na mocy art. 3k ust. 2 tej ustawy, przedsiębiorca wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w sekcji II załącznika nr 9 do ustawy jest obowiązany do ponoszenia corocznej opłaty na pokrycie kosztów uprzątania oraz transportu i przetwarzania odpadów powstałych z produktów tego samego rodzaju jak odpady powstałe z produktów, które wprowadził do obrotu.

Wysokość opłaty dla przedsiębiorców wprowadzających do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych obliczana jest jako iloczyn stawki opłaty oraz odpowiednio masy albo liczby wprowadzonych przez danego przedsiębiorcę do obrotu  produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych w danym roku kalendarzowym.

Maksymalne stawki opłaty wynoszą:

1) 0,20 zł za 1 kg – oddzielnie dla każdego rodzaju wprowadzonego do obrotu produktu jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionego w sekcji I załącznika nr 9 do ustawy;

2) 0,03 zł za sztukę – oddzielnie dla każdego rodzaju wprowadzonego do obrotu produktu jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionego w sekcjach II i III załącznika nr 9 do ustawy.

Rzeczywistą stawki opłaty ustala Minister właściwy do spraw klimatu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych oraz ministrem właściwym do spraw gospodarki określi, w drodze rozporządzenia, kierując się rodzajami produktów objętych opłatą, koniecznością pokrycia, w niezbędnym zakresie, kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z tych produktów oraz utworzenia i utrzymania publicznych systemów zbierania, a także proporcjonalnością stawki opłaty do kosztów, o których mowa w art. 3k ust. 1 i 2. Stawki opłaty określone zostały w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 9.12.2023 r. w sprawie stawek opłaty na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.

Czego dotyczy zakaz wprowadzania do obrotu?

Na mocy nowych regulacji prawnych obowiązuje zakaz wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych i wyrobów wykonanych z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych.

Produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objęte zakazem wprowadzania do obrotu określono w załączniku nr 7 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej.

Do zakazanych produktów należą:

• patyczki higieniczne,
• sztućce,
• talerze,
• słomki,
• mieszadełka do napojów,
• patyczki mocowane do balonów i mechanizmy tych patyczków,
• pojemniki na żywność oraz pojemniki i kubki na napoje wykonane z polistyrenu ekspandowanego.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistkę Karolinę Szopa