PIT-36 – zasady, terminy i najważniejsze informacje

Podatek dochodowy to codzienność każdej pracującej osoby, niezależnie czy mowa tu o etacie, własnej działalności, czy współpracy na zasadach cywilnoprawnych.

Jednakże oprócz obowiązku opłacenia tej daniny, musimy jeszcze wykazać jej wysokość, podstawę wyliczenia, koszty uzyskania przychodu, czy też źródła zarobku.

To wszystko ujawniane jest w deklaracjach rocznych. PIT-36, jako jedna z takich deklaracji, przeznaczona jest głównie dla przedsiębiorców oraz podatników uzyskujących dochody bez pośrednictwa płatników (np. pracodawców).

Jeżeli znajdujesz się w gronie tych osób, powinieneś dokładnie zapoznać się z zasadami rozliczania PIT-36, będzie to bowiem Twój obowiązek przez następne kilkadziesiąt lat, aż do przejścia na emeryturę (chyba że w tym czasie przejdziesz na etat).

PIT-36 – kto ma obowiązek go wypełniać?

Formularz PIT-36 to tzw. roczne zeznanie podatkowe. Oprócz PIT-37 i PIT-28, jest on najpopularniejszą deklaracją składaną do urzędu skarbowego w Polsce.

Składają ją osoby, które samodzielnie obliczają i wpłacają zaliczki na podatek, bez pośrednictwa płatnika (np. pracodawcy, zleceniodawcy).

Pierwszą podstawową zasadą jest to, że składają go osoby fizyczne, które w roku podatkowym osiągały przychody opodatkowane na zasadach ogólnych, czyli opłacają podatek progresywny:

• 12% dla dochodów do wysokości 120 000 zł;
• 32% od nadwyżki ponad 120 000 zł.

Ważne! Jest to bardzo istotne, że oprócz wspomnianego prowadzenia działalności gospodarczej, podatnik musi rozliczać się na zasadach ogólnych, aby móc korzystać z PIT-36, bowiem osoba prowadząca JDG, ale opłacająca podatek liniowy wypełnia już PIT-36L, a ryczałtowiec PIT-28.

Istotą PIT-36 jest to, że formularz ten pozwala uwzględnić różne źródła przychodów, np. te osiągnięte ze sprzedaży towaru i usług, jak również z praw autorskich.

Dla przykładu, PIT-37 przeznaczony jest wyłącznie dla osób, których dochody rozliczane są przez płatników – w szczególności chodzi o osoby pracujące na etacie.

Dla kogo dokładnie jest PIT-36?

PIT-36 najczęściej będzie wypełniany przez przedsiębiorców. Warto jednak uściślić i dokładnie wskazać, kto ma obowiązek składania tej deklaracji do urzędu skarbowego.

Są to podatnicy, którzy:

• prowadzą działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych – dotyczy to zarówno osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, jak i wspólników spółek osobowych (spółka jawna, partnerska, komandytowa).
• prowadzą działalność nierejestrowaną;
• uzyskują przychody z najmu lub dzierżawy;
• uzyskują dochody z zagranicy – np. wynagrodzenie czy emeryturę;
• uzyskują przychody bez pośrednictwa płatnika – podatnik sam za siebie odprowadza zaliczki na podatek dochodowy, dotyczy to np. osób osiągających dochody z tytułu prywatnej praktyki zawodowej, kontraktów menedżerskich czy praw autorskich;
• uzyskują przychody opodatkowane według skali podatkowej z więcej niż jednego źródła, w tym również te rozliczane przez płatników (ale nie tylko).

Zatem z PIT-36 nie skorzystają osoby, które cały swój dochód uzyskują wyłącznie od płatników (pracodawców) i nie prowadzą działalności gospodarczej. Takie osoby składają zazwyczaj PIT-37.

Jakie źródła przychodów można wykazać w PIT-36?

Zasadniczo PIT-36 jest przeznaczony do wykazywania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, prowadzonej zarówno w postaci JDG, jak i spółek osobowych oraz z działów specjalnych produkcji rolnej.

Przedsiębiorca może jednak osiągać także przychody z tzw. innych źródeł, które należy uwidocznić w formularzu.

Przychody wymagające samodzielnego rozliczenia, to np.:

• przychody z najmu i dzierżawy opodatkowane na zasadach ogólnych;
• dochody z pracy za granicą (zależnie od metody unikania podwójnego opodatkowania);
• przychody z kontraktów menedżerskich,
• przychody z praw autorskich i praw pokrewnych, jeśli nie są rozliczane przez płatnika;
• zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego (zasiłek chorobowy, wyrównawczy, macierzyński, opiekuńczy czy rehabilitacyjny);
• alimenty;
• stypendia;
• dotacje i subwencje.

Do kiedy należy złożyć PIT-36?

Deklaracja PIT-36 ma charakter roczny, zatem należy ją składać raz do roku. Nie chodzi tu jednak o jakikolwiek dzień w danym roku. Prawo przewiduje tutaj konkretne terminy.

Podstawowym okresem złożenia zeznania PIT-36 jest czas od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Jeśli 30 kwietnia przypada w dzień wolny od pracy, termin przesuwa się na pierwszy dzień roboczy po tym terminie.

Warto przy tym pamiętać, że termin ten dotyczy nie tylko samego obowiązku złożenia zeznania podatkowego, ale również ewentualnej zapłaty daniny wynikającej z deklaracji (jeżeli doszło do niedopłaty).

Forma złożenia deklaracji

Deklarację można złożyć zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej. Obecnie najwygodniejszą i najczęściej wybieraną formą złożenia PIT-36 jest droga elektroniczna.

Podatnik może to zrobić poprzez:

• usługę Twój e-PIT dostępną w serwisie e-Urząd Skarbowy, lub
• system e-Deklaracje.

Program księgowy 360 Księgowość  posiada funkcję, dzięki której bezpośrednio z poziomu programu możliwe jest przesłanie formularza do urzędu skarbowego.

PIT 36 znajdziesz w Menu Ewidencje – Deklaracja dodatkowe

Następnie należy wybrać z pola wyboru „Wybierz deklarację”

Deklaracja zawiera także niezbędne załączniki:

Załóż konto w 360 Księgowość i zacznij korzystać:

Składanie deklaracji w formie papierowej jest również możliwe, ale stopniowo odchodzi się od tej formy. W niedługim czasie opcja ta może zostać całkowicie wyłączona.

Trzeba pamiętać, że przy rozliczeniu online wystarczy złożenie elektronicznego podpisu.

W przypadku formy tradycyjnej niezbędny jest podpis przedsiębiorcy oraz jego pieczęć.

Ulgi i odliczenia w PIT-36

Jak wiadomo, podatek dochodowy uiszcza się od osiągniętego dochodu, czyli przychodu pomniejszonego o koszty jego uzyskania.

Jednakże nie tylko koszty potrafią zmniejszyć kwotę, jaką należy przekazać fiskusowi. Pozwalają na to również ulgi podatkowe.

Deklaracja PIT-36 pozwala skorzystać z szerokiego katalogu ulg podatkowych.

Do najważniejszych z nich należą:

• ulga na dzieci (tj. ulga prorodzinna);
• ulga rehabilitacyjna;
• ulga termomodernizacyjna;
• ulga dla krwiodawców;
• ulga na IKZE (IKZE – indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego);
• ulga na internet;
• ulga abolicyjna (dla osób uzyskujących dochody zagraniczne);
• ulga B+R (badawczo-rozwojowa);
• ulga na robotyzację;
• ulga na terminal;
• ulga dla inwestujących w ASI (dla osób, które poniosły wydatki na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) w alternatywnych spółkach inwestycyjnych).

Dodatkowo w PIT-36 podatnik może (ale nie musi) przekazać 1,5% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego.

PIT-36 a wspólne rozliczenie z małżonkiem

Podatnicy (głównie przedsiębiorcy) rozliczający się za pomocą deklaracji PIT-36 mogą skorzystać z preferencyjnego rozliczenia wspólnego z małżonkiem, o ile spełniają ustawowe warunki.

W wielu przypadkach wspólne rozliczenie pozwala obniżyć podatek, zwłaszcza gdy dochody małżonków są znacząco zróżnicowane.

Jakie przesłanki muszą zostać spełnione? Chodzi tu przede wszystkim o:

• posiadanie z małżonkiem wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy;
• pozostawanie w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy;
• rozliczanie się przez oboje małżonków według skali podatkowej – np. oboje prowadzą działalności gospodarcze na zasadach ogólnych, albo mąż prowadzi JDG, a żona pracuje na etacie.

Kiedy PIT-36 będzie niewłaściwy?

Deklaracji PIT-36 nie wolno stosować w sytuacjach, gdy ustawa o PIT przewiduje inny, odrębny formularz rozliczeniowy dla danego przychodu.

Jeżeli zatem przepisy wymagają od podatnika zastosowania innego sposobu rozliczenia, musi on wykorzystać dokładnie ten wskazany w ustawie formularz. Innymi słowy, PIT-36 nie zastępuje formularzy szczególnych i nie może być wykorzystywany tam, gdzie przepisy wyraźnie przewidują inne zeznanie podatkowe.

Dotyczy to w szczególności przypadków, gdy:

• podatnik rozlicza się w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych – właściwy jest PIT-28;
• działalność gospodarcza została opodatkowana podatkiem liniowym – należy użyć PIT-36L;
• osiągnięto przychody ze sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych – rozliczenie odbywa się na PIT-39;
• wszystkie dochody zostały wykazane i rozliczone przez płatników (np. pracodawców) – właściwy jest PIT-37.

Konsekwencje niezłożenia PIT-36

Brak złożenia deklaracji PIT-36 w terminie lub jego złożenie, ale niezapłacenie wymaganego podatku może skutkować różnymi sankcjami, w tym również odpowiedzialnością karną skarbową.

Urząd skarbowy w takich wypadkach może bowiem:

• naliczyć odsetki za zwłokę;
• nałożyć karę grzywny;
• w skrajnych przypadkach nawet obarczyć odpowiedzialnością na podstawie Kodeksu karnego skarbowego, jeżeli uzna, iż doszło do przestępstwa podatkowego.

Jeżeli jednak dojdzie już do zwłoki w rozliczeniu i opłaceniu PIT, podatnik powinien niezwłoczne złożyć tzw. czynny żal.

Jest to wyjaśnienie (w zasadzie przyznanie się do wykroczenia skarbowego) złożone do urzędu skarbowego wraz ze spóźnioną deklaracją i uregulowaniem należności. Wzór z omówieniem instytucji czynnego żalu znajdziesz TUTAJ.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego