Obowiązki i uprawnienia przedsiębiorcy w okresie zawieszenia działalności gospodarczej

Podatnicy będący osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą lub wspólnikami spółek cywilnych napotykają na zróżnicowane okresy czasu, które powodują konieczność podjęcia decyzji w stylu – co dalej z firmą. Jedni przedsiębiorca zamykają działalność a inni decydują się na zawieszenie jej na pewien okres czasu. W związku z nowymi regulacjami prawo przedsiębiorców warto zapoznać się z podstawowymi zasadami, którymi rządzi się czynność zawieszenia działalności gospodarczej.

Przystąpienie do zawieszenia działalności gospodarczej

Podstawową przesłanką umożliwiającą podatnikowi w ogóle myśleć o zawieszeniu działalności gospodarczej jest niezatrudnianie pracowników przed okresem zawieszenia działalności. Oznacza to, że podatnik, jeżeli posiada pracowników to musi w pierwszej kolejności rozwiązać z nimi umowy, aby od dnia zawieszenia działalności żadna umowa nie obowiązywała.

Pierwszym wyjątkiem od reguły są zawarte umowy agencyjne, zlecenie lub o dzieło, których podatnik nie jest zobligowany rozwiązywać w związku z zamiarem zawieszenia działalności.

Kolejny wyjątek to możliwość zawieszenia działalności gospodarczej, jeżeli przed dokonaniem zawieszenia działalności podatnik zatrudnia pracowników, którzy korzystają z urlopu:

• z macierzyńskiego lub z urlopu na warunkach macierzyńskiego,
• rodzicielskiego i nie łączą go ze świadczeniem pracy dla pracodawcy, u którego korzystają z tego urlopu,
• z wychowawczego.

Nadmienić jednak należy, że w przypadku zakończenia urlopów przez tych pracowników i jednocześnie trwania nadal okresu zawieszenia to nabywają oni prawo do otrzymywania wynagrodzenia postojowego do końca trwania okresu zawieszenia działalności.

Kto może zawiesić działalność gospodarczą

Podatnik, który zdecyduje się na zawieszenie działalności gospodarczej może tego dokonać poprzez wpis do CEIDG (http://www.ceidg.gov.pl/). Jeżeli po pewnym czasie zdecyduje się na wznowienie lub likwidację firmy również dokonuje stosownego wpisu w formularzu CEIDG.

Zawieszenia działalności gospodarczej prowadzonej przez podmioty zarejestrowane w rejestrze CEIDG mogą dokonać:

• osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą,
• wspólnicy spółki cywilnej.

Podatnik, który jest wspólnikiem kilku spółek cywilnych ma prawo dokonać zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej w jednej lub w kilku takich spółkach.

Ponadto należy pamiętać, iż zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej przez wspólników spółki cywilnej będzie wtedy skuteczne, gdy zawieszenia dokonają wszyscy jej wspólnicy.

Okres zawieszenia działalności gospodarczej

Podatnicy występujący w rejestrze CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej) mają uprawnienie do zawieszenia działalności gospodarczej najkrócej na 30 dni a najdłużej na czas nieokreślony. Przy czym, gdy okres zawieszenia działalności gospodarczej stanowi tylko niepełny miesiąc lub pełny miesiąc luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres zawieszenia działalności gospodarczej przyjmuje się liczbę dni miesiąca lutego przypadającą w danym roku kalendarzowym.

Podatnicy wpisani do rejestru CEIDG liczą okres zawieszenia działalności gospodarczej od:

• dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu działalności gospodarczej
• do dnia wskazanego w tym wniosku, (jeżeli podatnik od razu wskazuje datę wznowienia działalności) albo do dnia wskazanego we wniosku o wznowienie działalności gospodarczej, (jeżeli podatnik w momencie dokonywania wpisu w CEIDG o zawieszeniu nie zna jeszcze daty wznowienia działalności).

Ponadto należy dodać, iż w sytuacji, gdy podatnik posiada zobowiązania o charakterze publicznoprawnym to zawieszenie działalności gospodarczej wywiera skutki prawne od dnia, w którym się ono rozpoczyna do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności gospodarczej.

Jakie czynności powinien wykonywać podatnik w okresie zawieszenia działalności gospodarczej

W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:

• może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
• może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie,
• może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów,
• ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
• wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa,
• może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej,
• może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.

Z powyższego wykazu widać wyraźnie, że w okresie zawieszenia działalności podatnik może zostać skontrolowany przez organy podatkowe jak i może brać udział w postępowaniach administracyjnych związanym z własną firmą.

Podatnik w okresie działalności gospodarczej nie ma obowiązku ani uiszczać jakiekolwiek składki ZUS ani składać deklaracje ZUS.

Ponadto podatnik ma prawo także do sprzedaży posiadanych składników majątku a więc nabytych na firmę środków trwałych (nie są to środki trwałe w leasingu, chyba, że po wykupie ani w dzierżawie).

Dodatkowo podatnik może płacić za faktury, które otrzymał przed zawieszeniem działalności jak i otrzymywać zapłaty za faktury otrzymane przed okresem zawieszenia.

Warto także podkreślić, iż podatnik ma prawo również do wykonywania niezbędnych czynności, które przyczynią się do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów (m.in. rozwiązywania umów).

Zawieszenie działalności gospodarczej a VAT

Zgodnie z art. 99 ust. 7a ustawy o VAT w przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej podatnicy nie mają obowiązku składania deklaracji VAT (nie należy tego mylić z roczną deklaracją PIT, do której podatnicy jak najbardziej są zobowiązani, również za okres zawieszenia działalności).

Jednakże zwolnienie to nie dotyczy podatników, którzy:

• dokonali wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
• zakupili usługi spoza Polski,
• nabyli towary objętych procedurą odwrotnego obciążenia,
• zrealizowali import towarów.

Oprócz tego zwolnienie z obowiązku składania deklaracji VAT nie dotyczy także podatników, u których:

• okres zawieszenia działalności gospodarczej nie objął pełnego okresu rozliczeniowego (pełny miesiąc – zatem jeżeli podatnik zawiesił działalność np. od 15.11.2018r. to za ten miesiąc ma obowiązek złożyć deklarację VAT),
• w danym okresie rozliczeniowym podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.