Księgowe rozróżnienie towarów

Wejście Polski do Unii Europejskiej niesie za sobą wiele przywilejów i udogodnień.

Otwarte granice i możliwość swobodnego przewozu towarów sprawiają, że handel jest prostszy niż kiedykolwiek dotychczas. Nie wszystkie jednak towary pochodzą z krajów członkowskich.

W przypadku importu takich produktów do Unii, przedsiębiorca ma szereg obowiązków. Jedynym z nich jest ten związany z magazynowaniem.

Towar w magazynie powinien zostać rozróżniony między innymi ze względu na jego parametry techniczne oraz kraj pochodzenia. Co, jednak gdy ustalenie pochodzenia nie jest możliwe?

W takim wypadku przedsiębiorca może zastosować tzw. księgowe rozróżnienie towarów. Aby jednak tego dokonać, musi on złożyć stosowny wniosek do organu celnego.

Rozróżnienie pochodzenia towarów a zgłoszenie celne

Import i eksport towarów w UE jest zasadniczo swobodny. Inaczej rzecz się ma, kiedy przedsiębiorca zamierza przywozić towary z państw trzecich. W takim wypadku potrzebne jest zgłoszenie celne.

W dokumencie tym przedsiębiorca określa między innymi wartość celną towarów, ich klasyfikacje według nomenklatury scalonej (kody CN) oraz wskazuje ich pochodzenie.

Dokładne pochodzenie towarów jest bardzo ważne. Nie tylko kształtuje wysokość cła do zapłaty, ale również wskazuje czy dany produkt może zostać wwieziony.

Dla przykładu UE nałożyła szerokie embargo na Federację Rosyjską. W związku z tym wiele towarów pochodzenia rosyjskiego nie może być importowane do krajów Wspólnoty.

Księgowe rozróżnienie – czym właściwie jest?

Problematyka księgowego rozróżnienia została określona w art. 58 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 2015/2446 z dnia 28 lipca 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 w odniesieniu do szczegółowych zasad dotyczących niektórych przepisów unijnego kodeksu celnego (dalej: rozporządzenie) (link: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32015R2446).

Zgodnie z tym przepisem towar na magazynie powinien zostać rozróżniony zgodnie z jego krajem pochodzenia, jeżeli tylko warunki ekonomiczne magazynu na to pozwalają. Jeżeli jednak przedsiębiorca nie ma realnych warunków, aby to zrobić, powinien wystąpić do organu celnego o księgowe rozróżnienie towarów.

Celem instytucji jest zapewnienie uproszczenia procedur, dzięki umożliwieniu producentom fizycznego magazynowania w tym samym miejscu materiałów pochodzących i niepochodzących.

Dla wyjaśnienia, materiały pochodzące to inaczej materiały preferencyjne. Pochodzenie preferencyjne jest ustalane w oparciu o zawarte przez UE umowy o wolnym handlu lub umowy o partnerstwie gospodarczym z innymi krajami. Wobec takich towarów często stosuje się obniżoną lub zerową stawkę cła.

Z kolei materiały niepochodzące to te niepreferencyjne, w tym materiały, których pochodzenie jest nieznane lub niemożliwe do ustalenia. Zaklasyfikowanie towaru jako niepreferencyjny oznacza, że stosowane są wobec niego różnorakie ograniczenia w imporcie.

Zgodnie z metodą księgowego rozróżnienia materiały zamienne pochodzące i niepochodzące mogą być magazynowane razem, bez utraty swojego statusu pochodzenia przez materiały pochodzące.

Z kolei w momencie określania pochodzenia produktu przedsiębiorca musi dysponować wystarczającą ilością materiałów pochodzących odzwierciedloną w jego ewidencjach, która pozwala na wytworzenie odpowiedniej ilości produktów pochodzących.

Ważne! Co do zasady omawiana metoda nie znajduje zastosowania do gotowych produktów, ponieważ przepis art. 58 rozporządzenia może być stosowany wyłącznie przez producentów przetwarzających materiały w produkty.

Wyjątkiem jest cukier, niezależnie czy jest on przetwarzany jako materiał, czy sprzedawany jako produkt końcowy.

Kiedy księgowe rozróżnienie jest możliwe?

Księgowe rozróżnienie stanowi istotne ułatwienie dla producentów.

Nie każdy jednak z nich będzie mógł stosować rzeczoną metodę. Możliwe jest to jedynie wtedy, gdy organ skarbowy wyrazi na to zgodę.

Procedura księgowego rozróżnienia będzie uzasadniona w wypadkach, gdy:

1. oddzielne magazynowanie towarów pochodzących i niepochodzących pociąga za sobą znaczne koszty;
2. oddzielne magazynowanie towarów pochodzących i niepochodzących pociąga za sobą utrudnienia wynikające z właściwości tych materiałów;
3. wytwarzanie towarów oznacza obróbkę lub przetworzenie wykraczające poza tzw. minimalne przetworzenie;
4. materiały użyte do produkcji, które mają różne pochodzenie, są identyczne lub zamienne co do rodzaju oraz parametrów technicznych i fizycznych. W uproszczeniu chodzi o to, że w finalnym produkcie niemożliwym jest rozróżnić materiały pochodzące i niepochodzące.

Księgowe rozróżnienie towarów a zgoda organu celnego

Jeżeli przedsiębiorca spełnia warunki zezwalające na zastosowanie omawianej metody, powinien w pierwszej kolejności wystosować wniosek do organu celnego o wydanie upoważnienia do księgowego rozróżnienia.

Warunkiem podstawowym, który musi zostać spełniony, jest przedstawienie przez przedsiębiorcę dowodu na to, że oddzielne magazynowanie towarów pochodzących i niepochodzących wiązałoby się z wysokimi kosztami, które przekraczają jego możliwości finansowe.

Jednocześnie powinien on zapewnić, że liczba produktów uzyskanych, które mogą być uznane za pochodzące z UE, nie różni się od liczby możliwej do uzyskania przy zastosowaniu metody fizycznego oddzielenia magazynowanych materiałów.

Dowodem mogącym wpłynąć na decyzję organu może być również wskazanie, że bezzasadnym byłby rozróżnianie towaru, gdyż jego wartość, waga lub kod taryfy celnej nie mają wpływu na ustalenie pochodzenia całego gotowego wyrobu.

Oprócz uzasadnienia (wskazania dowodu), do wniosku należy załączyć:

1. oświadczenie w przedmiocie wykazania, iż księgowość prowadzona w przedsiębiorstwie oparta o przepisy obowiązujące w kraju prowadzenia działalności gospodarczej, została dostosowana do wymogów procedury księgowego rozróżnienia;
2. potwierdzenie, że w dokumentacji księgowej wskazany zostanie dokument, na podstawie którego dokonano wprowadzenia wnioskowanych towarów do magazynu, może być to faktura zawierająca specyfikację towarów z rozróżnieniem ich krajów pochodzenia;
3. oświadczenie o okresie rozrachunkowym nie dłuższym niż rok;
4. informację o ilości ubytków materiałów pochodzących, które wystąpią w procesie magazynowania i wytworzenia produktu gotowego;
5. informację o współczynnikach zużycia poszczególnych surowców na jednostkę produktu;
6. informację o rodzaju magazynowanych surowców z podziałem na kraje pochodzenia.

Jeżeli organ celny uzna wniosek za zasadny, wyda upoważnienie do zastosowania procedury księgowego rozróżnienia. Upoważnienie to wydawane jest w formie decyzji przez właściwego naczelnika urzędu celno-skarbowego.

Upoważnienie może jednak zostać cofnięte w każdym czasie, jeśli tylko organ dojdzie do przekonania, że przedsiębiorca stosuje omawianą metodę w sposób nieprawidłowy lub nie spełnia warunków oświadczonych we wniosku.

Ważne! Organ po wydaniu decyzji jest uprawniony do przeprowadzenia kontroli przebiegu procesu księgowego rozróżnienia.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego