Kredyt na zakup środka trwałego wzięty na osobę prywatną a skutki podatkowe w działalności gospodarczej

Kredyt firmowy czy też prywatny stanowi obecnie jedno z głównych możliwości dysponowania kapitałem obcym w celu realizacji określonego przedsięwzięcia w działalności gospodarczej czy też poza nią. Warto, zatem na chwilę się zatrzymać i przeanalizować czy skutki podatkowe kredytu firmowego i kredytu prywatnego z przeznaczeniem na wydatki firmowe będą takie same czy też nie.

Koszty uzyskania przychodów w działalności gospodarczej

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą, z której uzyskany dochód opodatkowany jest skalą podatkową albo podatkiem liniowym, ma możliwość ująć w ewidencji swojej firmy poniesione wydatki, które nie zawierają się w katalogu kosztów wyłączonych przez ustawodawcę z kosztów firmowych i przeznaczone są na cele prowadzonej działalności gospodarczej. Głównymi fundamentami przesądzającymi o możliwości zaliczenia poniesionych wydatków w koszty firmowe są cel wydatkowania kosztów a więc osiąganie, zachowanie czy też zabezpieczenie źródła przychodu. Kolejna podstawa to zaistnienie związku pomiędzy poniesieniem danych kosztów a uzyskaniem przychodów z działalności. Na koniec podatnik winien posiadać jeszcze dokument potwierdzający poniesienie danego kosztu. Uwzględniając powyższe uwarunkowania podatnik powinien w każdym przypadku krótko przeanalizować czy podstawowe fundamenty wystąpienia kosztów firmowych zaistniały w stosunku do poniesionych przez przedsiębiorcę wydatków.

Podstawowe zasady funkcjonowania kredytu w firmie

Przed ustaleniem możliwych kosztów do ujęcia w firmowych wydatkach a wynikających z kredytu prywatnego należałoby w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w którym ustawodawca wskazuje katalog kosztów niestanowiących kosztów firmowych. Natomiast w ust. 1 pkt 8a ww. ustawy informuje, iż za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Zatem część kapitałowa wynikająca z otrzymanego kredytu lub pożyczki nie będzie stanowić kosztu firmy a jedynie część odsetkowa.

Ponadto w odniesieniu do pożyczek lub kredytów waloryzowanych kursem waluty obcej za koszt uzyskania przychodu nie uważa się po stronie:

• pożyczkobiorcy (kredytobiorcy) w związku ze spłatą pożyczki (kredytu), przy której zwraca on kwotę kapitału większą niż kwotę otrzymanej pożyczki (kredytu) – różnicy pomiędzy kwotą zwrotu kapitału a kwotą otrzymanej pożyczki (kredytu),
• pożyczkodawcy (kredytodawcy), gdy otrzymuje on środki pieniężne stanowiące spłatę kapitału w wysokości niższej od kwoty udzielonej pożyczki (kredytu) – różnicy pomiędzy kwotą udzielonej pożyczki (kredytu) a kwotą zwróconego kapitału,

Uwaga na zakup składników majątku

Wyjątkową sytuacją rozliczania kosztów (ujęcia kosztów) kredytu firmowego w działalności jest sfinansowanie za jego pomocą zakupu składnika majątku, czyli środka trwałego, którym jest rzecz kompletna i zdatna do użytku, przeznaczona do użytkowania minimum rok i o wartości powyżej 10.000zł netto dla podatników VAT oraz brutto dla podatników zwolnionych z VAT. Drugą wyjątkową sytuacją jest sfinansowanie kredytem inwestycji lub budowy, wytworzenia środka trwałego. W tym miejscu należy przytoczyć art. 23 ust. 1 pkt 33 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w którym ustawodawca nie uważa za koszty firmowe:

• odsetek,
• prowizji,
• ewentualnych różnic kursowych,
• ubezpieczenia,
• innych opłat bankowych

– zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji.

Głównym czynnikiem determinującym moment ujęcia w kosztach firmowych wydatków na kredyt jest dzień:

• oddania do używania zakupionego na kredyt środka trwałego albo
• przekazania do używania inwestycji albo środka trwałego w budowie nabytego na kredyt.

Podkreślić w tym miejscu należy, że dokumentem potwierdzającym przyjęcie składnika majątku to firmy (zakupionego czy wytworzonego) nie jest faktura. Stanowi ona dowód nabycia natomiast dokumentem przyjęcia tegoż środka trwałego jest dokument o nazwie OT. Dzień wymieniony w tym dokumencie, jako dzień przyjęcia do używania środka trwałego lub inwestycji będzie uzależniał ujęcie kosztów kredytu w kosztach firmy.

Uwzględniając powyższe podatnik do dnia przekazania środka trwałego, inwestycji, środka trwałego w budowie do używania w firmie wszelkie powyższe koszty kredytu (oczywiście poza kapitałem kredytu) nie może ująć bezpośrednio w koszty firmy (w ewidencji PKPiR) a jest zobowiązany je dodać do wartości początkowej środka trwałego albo kosztu wytworzenia inwestycji lub środka trwałego w budowie.

 Natomiast od dnia przekazania środka trwałego do używania lub dnia realizacji inwestycji i przekazania jej do używania lub ukończenia i przekazania środka trwałego w budowie do używania wszelkie koszty kredytu (poza kosztem kapitału) finansującego realizację tych transakcji podatnik ujmie bezpośrednio w koszty firmowe w PKPiR.

Nadmienić także należy, iż obliczając wartość początkową nabytego na cele działalności gospodarczej środka trwałego podatnik uwzględni sumę kwoty należnej sprzedawcy oraz wydatków, które wystąpiły do dnia przekazania środka trwałego do używania i są ściśle związane z jego nabyciem (np. koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji, próbnego uruchomienia, opłat notarialnych, skarbowych, innych opłat, odsetek, prowizji, różnic kursowych, ubezpieczenia i innych opłat bankowych od kredytu czy pożyczki).

Do wartości początkowej czynny podatnik VAT nie zalicza podatku VAT. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy nabycia lub wytworzenia środka trwałego lub inwestycji dokonuje zwolniony podatnik z VAT albo czynny podatnik, który może odliczyć jedynie część podatku VAT od tego nabycia (wówczas część niepodlegająca odliczeniu będzie dodana do wartości początkowej środka trwałego lub inwestycji).

Koszty kredytu prywatnego w działalności gospodarczej

Jak się okazuje, jeżeli przedsiębiorca weźmie kredyt (np. zwykły kredyt gotówkowy) na siebie, ale występującego, jako osoba prywatna, wówczas pod pewnymi warunkami będzie mógł rozliczyć koszty kredytu na takich samych zasadach, wyżej już przytoczonych jak dla kredytów firmowych. Ustawodawca nie uwzględnił w żadnej ustawie podatkowej rozgraniczenia na kredyt firmowy i kredyt prywatny a aspekcie możliwości zaliczenia kosztów kredytu do kosztów firmowych. Dlatego też podatnik, który weźmie kredyt na siebie, jako na osobę prywatną (a nie na firmę) będzie musiał odwołać się do głównych przesłanek oceniających czy dany wydatek będzie kosztem firmowych czy też nie.

Dlatego też, będzie musiał przeanalizować czy środki z kredytu prywatnego będą przeznaczone w celu osiągania, zachowania czy też zabezpieczenia źródła przychodu. Oprócz tego podatni zbada, czy wystąpi związek przyczynowo – skutkowy między kredytem a uzyskaniem przychodów z działalności. Tak jak wcześniej podatnik będzie również zobowiązany do udokumentowania wydatkowania kredytu, aby w ogóle możliwe było ujęcie ich w PKPiR.

Końcowo należy rozróżnić jeszcze kwestię wzięcia kredytu prywatnie lub na firmę oraz cel przeznaczenia kredytu.

Skorzystanie kredytu prywatnie oznacza, że osoba fizyczna udając się do banku po kredyt podaje nr PESEL, jako identyfikator podatkowy (bez przedstawiania numeru NIP, rodzaju prowadzonej działalności, siedziby firmy i danych finansowych firmy) i przedstawia swój adres zamieszkania jak i prywatną okoliczność konieczności powzięcia kredytu. Należy przy tym dowiedzieć się, czy taki kredyt nie ma ograniczenia w postaci niemożności przeznaczenia środków na zakup rzeczy lub środków trwałych do firmy.

Z kolei kredyt wzięty na firmę oznacza posługiwanie się numerem NIP firmy, przedstawienie niezbędnych danych firmowych i określenie lub nie celu firmowego powzięcia kredytu.

Co do kredytu prywatnego należy dodać, iż nawet, jeżeli cel powzięcia kredytu jest prywatny to w aspekcie ujęcie w kosztach firmowych istotne jest, na co podatnik przeznaczył środki. Jeżeli wydał je np. na zakup samochodu, maszyn, urządzeń, wyposażenie czy innych rzeczy przeznaczonych do używania w firmie to będzie mógł rozliczyć koszty tego kredytu jak koszty firmowego kredytu (oczywiście w takiej części, w jakiej przeznaczył środki kredytu na cele działalności gospodarczej).