Korekta nieuregulowanych należności i zobowiązań w PIT

Ulga na złe długi w podatku VAT jest rozwiązaniem, które umożliwia skorygowanie przez sprzedawcę zapłaconego podatku VAT należnego w przypadku, gdy nabywca nie uregulował należności za fakturę w ciągu 90 dni od upływu terminu płatności widniejącym na fakturze.

Tego typu rozwiązanie jest długo wyczekiwane przez podatników, ale w odniesieniu do przychodów należnych, które zostały wykazane a sprzedawca nie otrzymał tak naprawdę żadnej zapłaty związanej z nimi. W końcu w 2020r. sprzedawcy będą mogli skorzystać z nowego narzędzia, umożliwiającego pomniejszenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym o sumę niezapłaconych faktur sprzedaży.

Niezapłacone wydatki w kosztach uzyskania przychodów

Do końca 2019r. podatnicy podatków dochodowych PIT i CIT mieli niemal nieograniczoną możliwość ujmowania w kosztach firmowych wydatków nieopłaconych czy to przez jakiś czas czy to w sposób trwały.

Oczywiście taki stan rzeczy nie dotyczy m.in. kosztów takich jak wynagrodzenia, składki ZUS, odsetki od kredytu czy pożyczki, które wyjątkowo wymagają od podatnika zapłaty dla możliwości ujęcia takich kosztów w księgach firmy.

Jeszcze do końca 2015r. istniał mechanizm korekty faktur kosztowych w części kwoty netto, jeżeli termin płatności wynikający z faktury:

• był krótszy niż 60 dni, wówczas nabywca był zobligowany do korekty kosztu po upłynięciu 30 dni od terminu zapłaty,
• był dłuższy niż 60 dni, wtedy nabywca pomniejszał koszty w swoich księgach o niezapłaconą fakturę po upływie 90 dni licząc od dnia rejestracji danego wydatku kosztach firmy.

Jednakże od stycznia 2016r. zniesiono powyższe uregulowania. Zatem poza wyjątkami uzależnionymi ustawowo od zapłaty, podatnicy mogą bez ograniczeń ujmować koszty wynikające z faktur nawet w ogóle nieopłaconych.

Teraz od stycznia 2020r. prawodawca zdecydował o powrocie do pomysłu związanego z możliwością ujęcia kosztów w księgach podatnika od ich uregulowania.

Odwieczny problem sprzedawców

Patrząc na podatników po drugiej stronie transakcji handlowej, czyli sprzedawców, to od zawsze oczekiwano, aby przychód nie był zawsze opodatkowany od razu a zatem był uzależniony od zapłaty.

Standardową zasadą, bowiem jest, że przychodem do opodatkowania podatkiem dochodowym są kwoty należne choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane. Natomiast okresem, w którym podatnik sprzedawca ma obowiązek opodatkować daną sprzedaż jest dzień wykonania usługi bądź sprzedaży towarów albo dzień wystawienia faktury sprzedaży albo dzień uregulowania całości należności za fakturę. Wybór opcji zależy od tego, która najpierw miała miejsce.

Sprzedawca, który wystawił fakturę lub faktury sprzedaży, które nigdy nie zostały zapłacone ma jeszcze możliwość dochodzenia wymagalnego od nabywcy roszczenia na drodze sądowej. Jednak wielu podatników dość często rezygnuje z tego typu drogi pozostając z nieuregulowanymi należnościami.

Prawodawca w 2020r. wprowadza jednak nowe przepisy pozwalające na częściowe rozwiązanie powyższych problemów sprzedawców.

Zmniejszenie nieopłaconych przychodów i kosztów

W 2020r. sprzedawca zgodnie z art. 26i ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwanej dalej ustawą o PIT, który nie otrzyma zapłaty należności za wystawioną fakturę w terminie 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie będzie miał możliwość pomniejszyć podstawę opodatkowania (dochód pomniejszony o zapłacone składki ZUS ubezpieczenia społecznego) o zaliczoną do przychodów należnych wartość netto faktury sprzedaży, która nie została uregulowana lub zbyta w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie. Zmniejszenia przychodów należnych podatnik dokona w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło owe 90 dni.

Jeżeli chodzi o nabywców towarów i usług to w przypadku nieuregulowania zobowiązania wynikającego z faktury w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie, wówczas kupujący powiększa podstawkę opodatkowania o zaliczaną do kosztów wartość zobowiązania wynikającą z otrzymanej, nieopłaconej faktury, które nie zostało uregulowane w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie. Zwiększenia podstawy opodatkowania podatnik nabywca dokona w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło dane 90 dni.

Zmniejszenie przychodów dla ryczałtowców

Podatnicy podatku dochodowego, którzy wybrali ryczałt, jako formę opodatkowania uzyskiwanych przychodów z działalności gospodarczej, będą mieli możliwość w myśl art. 11 ust. 4 ustawy o zryczałtowanym PIT pomniejszyć przychody (po odliczeniu zapłaconych składek ZUS na ubezpieczenia społeczne) o niezapłacone faktury, tzn. uzyskane przychody:

• będą mogły być zmniejszone o widniejącą w przychodach niezapłaconą należność, przy czym zmniejszenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze lub rachunku lub w umowie,
• będą podlegały obowiązkowemu zwiększeniu o związaną z prowadzoną działalnością wartością zobowiązania wynikającego z nieopłaconej faktury, przy czym zwiększenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze lub rachunku lub w umowie.

Korekta możliwa od stycznia 2020r.

Możliwość pomniejszenia nieopłaconych faktur przez sprzedawców bądź obowiązek zmniejszenia nieuregulowanych faktur kosztowych będzie miał zastosowanie po raz pierwszy w odniesieniu do faktur, których termin płatności upłynie nie wcześniej aniżeli 1 stycznia 2020r.

Zmniejszenie przychodów albo kosztów dotyczy transakcji pomiędzy przedsiębiorcami

Niezwykle istotną kwestią jest to, że nowa ulga dotyczy wyłącznie odpłatnej transakcji sprzedaży towarów lub wykonania usług, w której stronami są m.in. firmy krajowe i zagraniczne, jednostki sektora finansów publicznych czy osoby fizyczne świadczące usługi w zakresie wykonywania wolnych zawodów.

Możliwość korekty przychodów tylko po spełnieniu warunków

Sprzedawca, który chciałby skorzystać z możliwości pomniejszenia przychodów nieopłaconych będzie zobowiązany zweryfikować czy spełnione zostały łącznie poniższe warunki:

• dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
• od daty wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa, a w przypadku, gdy rok kalendarzowy, w którym wystawiono fakturę (rachunek), jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę – gdy nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności,
• transakcja handlowa zawarta jest w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zmniejszenie przychodów albo kosztów dopiero przy składaniu zeznania rocznego

Na mocy art. 26i ust. 5 ustawy o PIT sprzedawca, który będzie chciał skorzystać z możliwości korekty nieuregulowanych w ciągu 90 dni od upływu terminu płatności przychodów dokona tego poprzez ich zmniejszenie w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie, jeżeli do dnia złożenia zeznania podatkowego dana wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta

Nabywca, który nie uregulował faktury zakupu w ciągu 90 dni od upływu terminu płatności będzie miał obowiązek zwiększyć podstawę opodatkowania w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło te 90 dni, jeżeli do dnia złożenia zeznania podatkowego wierzytelność ta nie została uregulowana lub zbyta.