Jednorazowa amortyzacja środka trwałego – kiedy i dla kogo?

Amortyzacja jednorazowa pozwala szybko wrzucić w koszty zakup środków trwałych, zamiast rozkładać go na długie lata.

Jakie są zasady amortyzacji jednorazowej? Kto może z niej skorzystać? I na czym polegają różne rodzaje tej amortyzacji? Poznaj 3 przypadki, w których można stosować amortyzację jednorazową.

Kto może skorzystać z jednorazowej amortyzacji środków trwałych

Zgodnie z przepisami amortyzacja jednorazowa jest dostępna dla wszystkich przedsiębiorców bez względu na formę prowadzenia działalności.

Jedyne ograniczenie dotyczy jednorazowej amortyzacji w ramach pomocy de minimis. Natomiast 2 pozostałe formy amortyzacji jednorazowej można stosować we wszystkich firmach.

Z amortyzacji jednorazowej mogą skorzystać zarówno osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, firmy prowadzone w formie spółki cywilnej, spółki osobowe, takie jak spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, a także spółki kapitałowe, czyli spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna oraz spółka akcyjna.

Warto zauważyć, że dla wszystkich tych typów firm zarówno ewidencję środków trwałych, jak i jednorazowe odpisy amortyzacyjne można prowadzić w programie 360 Księgowość.

Program pozwala na dodawanie kart środków trwałych, obliczanie amortyzacji zgodnie z wybraną metodą, a także na reklasyfikację i likwidację środków trwałych.

Sporym ułatwieniem jest to, że program automatycznie tworzy odpowiednie zapisy księgowe związane z amortyzacją w Księdze Głównej lub Książce Przychodów i Rozchodów, w zależności od wybranej formy prowadzenia księgowości.

Amortyzacja środków trwałych o wartości do 10 000 zł

Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne o wartości początkowej do 10 000 zł można zamortyzować jednorazowo.

W przypadku czynnych podatników VAT limit został określony w kwocie netto. Natomiast podatnicy zwolnieni z VAT muszą zastosować kwotę brutto.

Nie obowiązują tu dodatkowe warunki ani limity. Z tej zasady może korzystać każdy podatnik, niezależnie od wielkości firmy czy posiadania statusu małego podatnika.

Brak jest też wymogu, by środek trwały był nowy. Taki sposób amortyzacji dotyczy zarówno rzeczy nowych, jak i używanych.

Przepis, który to reguluje to u podatników PIT, art. 22f ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dla podatników CIT ważny będzie art. 16f ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który zawiera analogiczne rozwiązania, co w przypadku podatników PIT.

Taki środek trwały można zamortyzować jednorazowo w miesiącu oddania do używania albo w miesiącu następnym.

Podatnik może również zdecydować, czy chce zaliczyć taki wydatek bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodu bez wprowadzania do ewidencji środków trwałych, czy jednak wprowadzić do ewidencji i zastosować jednorazową amortyzację.

Dzięki temu można natychmiast ująć całość wydatku na taki środek trwały w kosztach roku podatkowego, bez rozkładania odpisów amortyzacyjnych na kolejne lata.

Przy ustalaniu wartości początkowej należy pamiętać o zasadach jej wyliczania. Jest to cena nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego wraz z ewentualnymi opłatami dodatkowymi, takimi jak transport, montaż, odprawy celne itp.

W przypadku pojazdu samochodowego do wartości początkowej należy zaliczyć nie tylko koszt zakupu, ale też np. wartość opłat związanych z rejestracją pojazdu.

Jeśli tak ustalona wartość początkowa przekroczy kwotę 10.000 zł nawet o jeden grosz, spowoduje to, że nie będzie można skorzystać z jednorazowej amortyzacji.

Jednorazowa amortyzacja fabrycznie nowego środka trwałego

Podstawą prawną tego sposobu amortyzacji jest art. 22k ust. 14–21 ustawy o PIT oraz art. 16k ust. 14–21 ustawy o CIT.

Zgodnie z tymi przepisami przedsiębiorca może w trakcie roku podatkowego zamortyzować jednorazowo fabrycznie nowe środki trwałe o wartości do 100.000 zł.

Ten rodzaj amortyzacji jest dostępny bez względu na wielkość przedsiębiorstwa czy formę prowadzenia działalności.

Jednak w przeciwieństwie do poprzedniej metody istnieją tu pewne ograniczenia związane z rodzajem środka trwałego, który przedsiębiorca chce amortyzować jednorazowo.

Pierwszym ograniczeniem jest to, że taki środek trwały nie może być używany. Musi to być fabrycznie nowy, czyli nigdy wcześniej nieużywany ani przez nabywcę, ani przez inny podmiot.

Drugie ograniczenie, to rodzaj środka trwałego. To ułatwienie dotyczy tylko środków trwałych zaliczonych do grup od 3 do 6 oraz 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT).

Nie obejmuje m.in. samochodów osobowych, budynków i budowli oraz żywego inwentarza.

Trzecim ograniczeniem jest wartość początkowa środka trwałego. W przypadku jednego środka trwałego wartość początkowa musi przekraczać 10 000 zł i nie może być większa niż 100 000 zł.

Co prawda kupując np. 2 środki trwałe po 5 500 zł za każdy, czyli razem 11 000 zł, również można skorzystać z tej ulgi, jeśli oba zakupione środki trwałe spełniają wymogi, czyli każdy z nich kosztował powyżej 3 500 zł, a łącznie ich wartość początkowa wynosi co najmniej 10 000 zł.

Jednak w takiej sytuacji można też skorzystać ze zwykłej amortyzacji jednorazowej przewidzianej dla środków trwałych o wartości początkowej do 10 000 zł.

Limit 100 000 zł w roku podatkowym dotyczy łącznej sumy jednorazowych odpisów fabrycznie nowych środków trwałych, niezależnie od tego czy dotyczy to jednego, dwóch, czy większej liczby środków trwałych.

To oznacza, że można np. zamortyzować jednorazowo dwa środki trwałe po 50 000 zł każdy albo jednorazowo zamortyzować trzy środki np. o wartości początkowej 40 000 zł, 35 000 zł i 25 000 zł.

Istotne jest, żeby nie przekroczyć rocznego limitu jednorazowej amortyzacji w wysokości 100 000 zł.

Warto wiedzieć, że w ten sposób można też amortyzować fabrycznie nowe środki trwałe o wartości powyżej 100 000 zł.

W tym wypadku kwota 100 000 zł jest amortyzowana jednorazowo, natomiast nadwyżka powyżej 100 tys. zł jest amortyzowana według zasad ogólnych.

Amortyzacja jednorazowa w ramach pomocy de minimis

Ten rodzaj amortyzacji dostępny jest dla nowych podatników PIT i CIT, w tym roku podatkowym, w którym rozpoczęli działalność.

Oprócz tego skorzystać mogą z niego wszyscy Ci podatnicy, którzy mają status małego podatnika.

Limit uprawniający do korzystania ze statusu małego podatnika w 2025 r. wynosi do 8 569 000 zł przychodu w poprzednim roku.

Podatnik sam decyduje o skorzystaniu z tej formy amortyzacji, nie jest tu wymagana zgoda urzędu skarbowego.

Korzystając z tego ułatwienia można zastosować amortyzację jednorazową w odniesieniu do środków trwałych zaliczonych do grup od 3 do 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych.

Maksymalna łączna wartość jednorazowych odpisów amortyzacyjnych w roku podatkowym wynosi równowartość 50 000 euro, co w 2025 roku daje limit 214 000 zł.

Co ważne, w tej metodzie można amortyzować jednorazowo również używane środki trwałe. Wynika to z art. 22k ust. 7 ustawy o PIT oraz z art. 16k ust. 7 ustawy o CIT.

Warunkiem zastosowania tego rodzaju amortyzacji jednorazowej jest wprowadzenie zakupionego środka trwałego do ewidencji środków trwałych w danym roku podatkowym.

Odpisu można dokonać jednorazowo w miesiącu wprowadzenia środka trwałego do ewidencji lub w miesiącu następnym.

Pułapki przy jednorazowej amortyzacji w ramach pomocy de minimis

W przypadku spółek osobowych limity roczne amortyzacji, takie jak np. 214 000 zł dla pomocy de minimis czy 100 000 zł dla środków fabrycznie nowych, dotyczą łącznie całej spółki, a nie każdego wspólnika z osobna, gdyż spółka osobowa nie jest osobą prawną, a podatek płacą wspólnicy od udziału w zysku.

Przedsiębiorca, który korzysta z pomocy de minimis może zgłosić się do urzędu skarbowego z wnioskiem o wydanie zaświadczenia, które potwierdza jej zastosowanie oraz wykazuje kwotę pomocy.

Takie potwierdzenie przyda się wtedy, gdy przedsiębiorca wystąpi z wnioskiem o kolejną pomoc de minimis.

Warto pamiętać, że jedną z form tej pomocy są wakacje składkowe dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.

Występując o takie wsparcie należy wykazać wszelką pomoc de minimis otrzymaną w ciągu ostatnich 3 lat, w tym także jednorazową amortyzację środków trwałych dokonaną na mocy przepisów o pomocy de minimis.

Jak wynika z przepisów unijnych w ciągu 3 lat łączna kwota pomocy de minimis nie może przekroczyć 200 000 euro.

Wyjątkiem są firmy transportowe, dla których limit wynosi 100 000 euro.

Artykuł przygotowany przez specjalistę Jakuba Chmieleckiego